Przejdź do treści głównej
Lewy panel

Wersja do druku

Co odliczyć w ramach ulgi?

05.06.2012
Autor: Wojciech Piętka
Źródło: Integracja 1/2012, aktualizacja: 2.04.2019

Warto wiedzieć, co można odliczyć w ramach tzw. ulgi rehabilitacyjnej (innych ulg tu nie omawiamy, bo oczywiście osoby z niepełnosprawnością mogą z nich korzystać na zasadach ogólnych).

AKTUALIZACJA: 7.04.2022


Szukasz odpowiedzi na pytania socjalno-prawne dotyczące niepełnosprawności? Zadaj pytanie naszym doradcom i prawnikom w zakładce „Zapytaj doradcę”!


Odpisu dokonujemy od swojego dochodu, zatem otrzymamy zwrot nadpłaconego podatku. W praktyce dostaniemy 18 proc. kwoty, którą odliczyliśmy. Aby udokumentować swoje wydatki, przedstawiamy dokumenty stwierdzające ich poniesienie. Najbardziej popularne są faktury i bankowe dowody zapłaty. Dokument taki musi zawierać dane kupującego i sprzedającego towar lub usługę oraz kwotę zapłaty i być wystawiony na osobę, która będzie dokonywała odliczenia.

Na podstawie art. 26 par. 7a Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za wydatki na cele rehabilitacyjne uważa się poniesione na:

  1. Adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.
    Potrzebne są faktury. Chodzi tu o działania, które mają realny związek z niepełnosprawnością i dadzą się uzasadnić, np.: dostosowanie łazienki poprzez wymianę wanny na prysznic będzie uzasadnione w przypadku osób poruszających się o kulach, ale nie będzie uzasadnione dla osoby z dysfunkcją słuchu.
  2. Przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności – oczywiście nie chodzi tu o tuning auta, ale o montaż specjalistycznego sprzętu umożliwiającego prowadzenie pojazdu osobie z różnego rodzaju ograniczeniami (dokumentujemy to stosownymi fakturami).
  3. Zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych, niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego).
    Jest to odliczenie, które zawsze wzbudza dużo emocji. Chodzi zaś o przedmioty, które mają realny wpływ na poprawę sytuacji osoby z niepełnosprawnością oraz nie są przedmiotami używanymi powszechnie (np. pościel czy poduszka ortopedyczna). Na przykład zakup faksu dla osoby niesłyszącej może być uzasadnionym wydatkiem, a dla osoby po amputacji ręki już nie (dokumentujemy fakturą).
  4. Zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.
    Mogą to być opracowania lub poradniki na temat danego schorzenia, wydawnictwa audio zawierające poradniki i materiały szkoleniowe dla osób niewidzących i niedowidzących (zakupy dokumentujemy fakturami).
  5. Odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym – udokumentowana stosowną fakturą wystawioną w ośrodku wpisanym na listę miejsc organizujących turnusy rehabilitacyjne. Rejestr ośrodków mogących organizować turnusy rehabilitacyjne znajdziemy na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
    Z odliczenia możemy skorzystać także wówczas, gdy w całości ponosimy koszty pobytu na turnusie (np. nie otrzymaliśmy na to dofinansowania z PFRON). Odliczenie to dotyczy tylko osoby z niepełnosprawnością. Jeśli na turnus jedziemy z opiekunem, nie możemy odliczyć kosztu jego pobytu na turnusie.
  6. Odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne (udokumentowana fakturą za pobyt w ośrodku, który może świadczyć usługi leczniczo-uzdrowiskowe).
  7. Opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa (UWAGA! – więcej w ramce na temat nazewnictwa stosowanego w przepisach podatkowych) oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu, zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł. Jest to odliczenie ryczałtowe.
    Nie potrzeba do niego faktur, ale od 1 stycznia 2011 r. jesteśmy zobowiązani na prośbę urzędu skarbowego wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika.
    Oznacza to, że wskazana osoba powinna w swoim PIT uwzględnić przekazane przez nas środki oraz odprowadzić od nich podatek (o ile jej dochody są większe niż kwota wolna od podatku).
  8. Utrzymanie przez osobę z niepełnosprawnością (od rozliczenia za 2017 r. bez względu na stopień niepełnosprawności; wcześniej były to tylko osoby niewidome i niedowidzące, zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa, oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu, zaliczone do I grupy inwalidztwa), psa asystującego (także psa sygnalizującego), o którym mowa w tzw. ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł. Mowa nie o zwykłym psie domowym, ale psie, który przeszedł odpowiednie przeszkolenie i ma stosowny certyfikat (przepis obowiązuje od 1 stycznia 2011 r.). Rejestr podmiotów uprawnionych do wydawania certyfikatów potwierdzających status psa asystującego prowadzi pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych (rejestr jest dostępny na stronie MRPiPS).
  9. Opiekę pielęgniarską w domu nad osobą z niepełnosprawnością w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób z niepełnosprawnością, zaliczonych do I grupy inwalidztwa (dokumenty potwierdzające wykonanie usługi przez firmę bądź osobę fizyczną).
  10. Opłacenie tłumacza języka migowego (dokumenty potwierdzające wykonanie usługi przez firmę bądź osobę fizyczną).
  11. Kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością oraz dzieci osób z niepełnosprawnością, które nie ukończyły 25. roku życia (kwoty potwierdzone fakturą).
  12. Leki – w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba z niepełnosprawnością powinna stosować określone leki – stale lub czasowo (wydatki dokumentujemy fakturami).
    Niezbędne jest posiadanie zaświadczenia wydanego przez lekarza specjalistę o konieczności przyjmowania leków w danym roku podatkowym. Trzeba zatem odpowiednio wcześnie zadbać o takie zaświadczenie lekarskie (dotyczące lekarstw, a nie np. suplementów diety). Nie ma ustalonego wzoru tego zaświadczenia.
  13. Odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
    1. osoby z niepełnosprawnością – karetką transportu sanitarnego,
    2. osoby z niepełnosprawnością, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a.
      Dokumentujemy to fakturami. Odliczyć można tylko kwotę za dojazd osoby z niepełnosprawnością. Jeśli ktoś jako opiekun towarzyszył tej osobie w przejeździe, nie można odliczyć kosztu jego przejazdu.
  14. Używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby z niepełnosprawnością (od rozliczenia za 2017 r. – niezależnie od stopnia) lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę z niepełnosprawnością albo dziecko z niepełnosprawnością, które nie ukończyło 16. roku życia. Od rozliczenia za 2017 r. nie jest ważny cel przejazdu (wcześniej były to jedynie potrzeby związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne).
    Ulga przysługuje:
    1. osobom z niepełnosprawnością – bez względu na posiadany stopień niepełnosprawności,
    2. podatnikom mającym na utrzymaniu osoby z niepełnosprawnością, których dochód (tj. dochód osób z niepełnosprawnością będących na utrzymaniu) nie przekracza 12-krotności renty socjalnej (w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego). Co ważne, do dochodów osoby z niepełnosprawnością będącej na utrzymaniu nie zalicza się zasiłku pielęgnacyjnego.

Kwota odliczenia nie może przekraczać w roku podatkowym 2280 zł.
Nie jest wymagane posiadanie dokumentu stwierdzającego wysokość poniesionych wydatków (np. faktur za paliwo).

  1. Odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
  • na turnusie rehabilitacyjnym,
  • w zakładach, o których mowa w p. 6,
  • na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w p. 11. Udokumentować wydatek możemy posiadaniem biletu na przejazd i potwierdzeniem pobytu.

Wydatki, o których mowa powyżej, podlegają odliczeniu od dochodu, jeśli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków: Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Zakładowego Funduszu Aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy, odliczeniu podlegają poniesione koszty.

ULGA REHABILITACYJNA nie przysługuje w związku z grupą inwalidzką (stopniem niepełnosprawności), ale z wydatkami ponoszonymi przez tę osobę lub osobę, na której utrzymaniu ona pozostaje. Prawidłowość skorzystania z ulgi może zostać sprawdzona przez urząd skarbowy, który ma na to 5 lat, licząc od końca roku, w którym wykazaliśmy ulgę w zeznaniu podatkowym.


Pieluchy i pieluchomajtki

W ramach ulgi rehabilitacyjnej na 2022 r. podatnicy mają prawo odliczenia od dochodu wydatków ponoszonych przez osoby z niepełnosprawnością lub osoby utrzymujące osoby z niepełnosprawnością na pieluchy, pieluchomajtki, podkłady i wkłady anatomiczne w kwocie do 2280 zł rocznie.
 
W przypadku wydatków na pieluchomajtki obowiązkowe jest posiadanie faktur imiennych wystawionych na osobę niepełnosprawną lub osobę mającą tę osobę niepełnosprawną na utrzymaniu.

Najem i naprawa

Oprócz tego w ramach ulgi rehabilitacyjnej wprowadzono możliwość odliczenia wydatków na wypożyczenie, najem i naprawę sprzętu rehabilitacyjnego, urządzeń i narzędzi ułatwiających rehabilitację i wykonywanie czynności życiowych znajdujących się w wykazie wyrobów medycznych, a także indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niewymienionych w wykazie. Przed zmianą przepisów możliwość uwzględnienia w wydatkach dotyczyła jedynie zakupu. Co ważne, poniesione na ten cel wydatki nie są objęte żadnym limitem kwotowym.

Zmiana definicji leku

Polski Ład uściślił definicję leku. Od tego roku podatnik chcący odliczyć zakup medykamentu musi najpierw spełniać określone wymogi Ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne. Muszą być one środkami wydawanymi na receptę, przepisanymi przez lekarza specjalistę, przyjmowanymi na stałe lub czasowo. Nadal będzie można uwzględnić jedynie wydatki, które przekroczą w danym miesiącu 100 zł.

Wyjazd na turnus lub do sanatorium do odliczenia

Korzystną zmianą dla opiekunów dzieci z niepełnosprawnością jest wprowadzenie możliwości odliczenia wydatków poniesionych przez nich podczas pobytu na turnusie rehabilitacyjnym czy w sanatorium. Wcześniej istniała sposobność rozliczenia jedynie kosztów związanych z wyjazdem osoby chorej. Oznaczało to, że rodzic towarzyszący nieletniemu sam musiał pokryć opłaty związane ze swoim pobytem. Teraz będzie mógł odliczyć także środki przeznaczone na wyjazd dzieci z niepełnosprawnością. Zmiana ta dotyczy opiekunów dzieci, które nie ukończyły 16 roku życia. Rozliczeniu będzie podlegać przebywanie w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego i rehabilitacji medycznej.

Przewóz bez limitu

Odliczeniu w ramach ulgi podlegają też koszty przewozu osoby z niepełnosprawnością bez względu na cel, któremu ten przewóz ma służyć. Przed zmianą można było odliczyć jedynie wydatki za przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. W zależności od posiadanego stopnia niepełnosprawności może to dotyczyć przewozu karetką transportu sanitarnego lub innymi środkami transportu. W przepisach nie zostały określone limity kwotowe dla takich wydatków.

 

Przez internet łatwiej

W tym roku po raz kolejny mamy możliwość złożenia oświadczenia podatkowego przez internet. Ta forma rozliczenia jest korzystna. Gwarantuje oszczędność czasu i nie generuje dodatkowych kosztów (pozwala też ominąć problem dostosowania urzędów do potrzeb osób z niepełnosprawnością).

Bez tzw. podpisu kwalifikowanego złożymy najpopularniejsze formularze: PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-39, PIT-16A oraz PIT-19A za 2012 r. i wniosek PIT-16 w 2013 r.

Złożone poprawnie zeznanie pozwala na wygenerowanie Urzędowego Poświadczenia Odbioru (UPO). Traktowane jest ono na równi z dowodem nadania listu poleconego i złożeniem zeznania bezpośrednio w urzędzie skarbowym. Aby rozliczyć się elektronicznie, trzeba odwiedzić stronę e-deklaracje.gov.pl.


Co można odliczyć?

Różnorodność schorzeń, przyczyn niepełnosprawności i możliwości ich kompensacji sprawiają, że niemożliwe jest określenie ścisłego katalogu wydatków, które mogą zostać odpisane w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Dla jednej osoby zakup masażera będzie uzasadniony, a dla innej to luksus niewynikający z niepełnosprawności. Jeśli nie mamy pewności, czy dany wydatek jest uzasadniony, możemy:

  • zastanowić się, czy rzeczywiście poniesiony koszt ma związek z naszą niepełnosprawnością;
  • skontaktować się ze swoim urzędem skarbowym. Zdecydowanie lepiej zrobić to przed dokonaniem odliczenia, niż potem mieć problemy (może się na przykład okazać, że jeśli poprosimy lekarza specjalistę o wydanie zaświadczenia uzasadniającego dany wypadek, to urząd skarbowy je zaakceptuje);
  • skorzystać z Krajowej Informacji Skarbowej;
  • poszukać interpretacji przepisów na dany temat. Baza interpretacji jest dostępna na stronie Ministerstwa Finansów;
  • jeśli wydatek jest duży, a do rozliczenia zostało trochę czasu, to można wystąpić z prośbą o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS), jako wyspecjalizowany organ KAS (Krajowa Administracja Skarbowa) o wykładnię prawa podatkowego w tym konkretnym przypadku. Wykładnia taka jest płatna (40 zł) i czeka się na nią do 3 miesięcy.

Orzeczenia

W przepisach podatkowych nadal używa się starych określeń: „grupa inwalidztwa”. Oznacza to, że:

I grupa inwalidztwa – dotyczy osób, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:

  • całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji
    albo
  • znaczny stopień niepełnosprawności
    albo
  • osoby te mają ważne orzeczenie o I grupie inwalidztwa.

II grupa inwalidztwa – dotyczy osób, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:

  • całkowitą niezdolność do pracy
    albo
  • umiarkowany stopień niepełnosprawności
    albo
  • osoby te mają ważne orzeczenie o II grupie inwalidztwa.

Ulga prorodzinna

Jedną z bardziej popularnych ulg jest tzw. ulga prorodzinna. Prawo do odliczenia od podatku kwoty ulgi prorodzinnej i otrzymania dodatkowego zwrotu z tytułu tej ulgi przysługuje podatnikowi, który w roku podatkowym:

  1. w stosunku do małoletniego dziecka:
    1. wykonywał władzę rodzicielską;
    2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
    3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą;
  2. utrzymywał pełnoletnie dzieci:
    1. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;do ukończenia 25. roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów, podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 (w 2017 r. kwoty 3089 zł), z wyjątkiem renty rodzinnej – w związku z wykonywaniem przez tego podatnika ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Kto ma prawo do odliczeń?

Prawo do dokonania odliczeń mają osoby posiadające stosowne orzeczenie o grupie inwalidzkiej, stopniu niepełnosprawności lub stopniu niezdolności do pracy.

Prawo do odliczeń mają także dzieci do 16. roku życia, posiadające orzeczenie o niepełnosprawności.

Z odliczenia może skorzystać także podatnik „mający na utrzymaniu” osobę uprawnioną do ulgi. Na potrzeby podatkowe są to: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe – ale wyłącznie w sytuacji, gdy roczny dochód osoby z niepełnosprawnością, na którą przysługuje ulga, nie przekracza 12-krotności renty socjalnej (w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego).

Na żądanie urzędu trzeba będzie udokumentować pokrewieństwo. Dowodem pokrewieństwa mogą być akta osobowe (akty urodzin itp.).

Przykład: Pan Jan ma całkowitą niezdolność do pracy i prawo do renty socjalnej. Jest to jego jedyny dochód. W 2012 r. jego dochody nie przekroczyły 9120 zł. Pan Jan ma udokumentowane wydatki podlegające odliczeniu w wysokości 5 tys. zł. Jako że jego cały podatek jest mniejszy niż ta kwota, korzystniej będzie, gdy z ulgi skorzysta matka pana Jana, która ma wyższe dochody i którą można uznać za „mającą na utrzymaniu syna”.

AKTUALIZACJA: 7.04.2022

Komentarz

  • Odpis od 2280
    emeryt W.J.
    10.12.2020, 14:35
    Mam stopień niesprawności - umiarkowany symbol przyczyny niesprawności -05-R. Czy mogę odpisać zakupioną hulajnogę elektryczną z siedziskiem , gdyż ona pomaga mi w dojechaniu na rehabilitację .

Dodaj odpowiedź na komentarz

Uwaga, komentarz pojawi się na liście dopiero po uzyskaniu akceptacji moderatora | regulamin
Prawy panel

Wspierają nas