Świadczenie pielęgnacyjne dla córki

Córka lat 18 i ja emeryt wojskowy pracujący na cały etat kat. 56 - od 2 miesięcy opiekujemy się żoną w domu niezdolną do samodzielnej egzystencji, gdy szpital oddał ją na naszą prośbę do opieki długoterminowej domowej, a nie do zakładu opiekuńczego. Stan wegetatywny bez kontaktu, oddycha ze wsparciem respiratora, karmiona dojelitowo dietą przemysłową, niedowład czterokończynowy. Ja nie mogę zrezygnować z pracy, mimo że mam emeryturę, bo mamy zobowiązania finansowe, które musiałem ponieść, by przeprowadzić się na parter z 4 piętra bez windy i córka zamierza jeszcze po maturze studiować. Obecnie córka od 0,5 roku nie chodzi do szkoły, nauczanie zdalne, to sobie radzimy po wakacjach też sobie jakoś poradzimy, ale chciałbym by ona brała świadczenie pielęgnacyjne, bo ja nie mogę zrezygnować z pracy, mimo że mam emeryturę. Czy to możliwe ?

Szanowny Panie,

Jak wynika z przepisów ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne przysługuje z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej m.in. innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

W Państwa przypadku mamy sytuację, iż Pana żona pozostaje z Panem w związku małżeńskim. Pierwszym w kolejności zobowiązanym do opieki jest więc Pan. Ponadto pobiera Pan emeryturę. Córka zaś uczy się (nie podejmuje zatrudnienia z uwagi na naukę).

Pozostawanie w związku małżeńskim przez osoby wymagające opieki nie może być uważane za przesłankę odmowy prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, gdy małżonek obowiązany do sprawowania opieki nie jest obiektywnie zdolny tego obowiązku wypełnić, a zrealizować tę pomoc jest w stanie - w zastępstwie współmałżonka nie mającego takiej możliwości - osoba zobowiązana do alimentacji w dalszej kolejności (patrz Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 14 maja 2020 r.II SA/Po 25/20, Legalis).

Kluczowym będzie więc wykazanie, że Pan nie jest w stanie wykonywać swojego obowiązku. W orzecznictwie wskazuje się przede wszystkim, że owa niemożność wykonywania swojego obowiązku wynikać powinna z sytuacji zdrowotnej osoby zobowiązanej w pierwszej kolejności do alimentacji. W związku z tym, obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności (np. córki) powstaje dopiero, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności, albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi, lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami (art. 132 KRO), (patrz Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 7 lipca 2020 r. II SA/Op 126/20).

W tym konkretnym przypadku córka może jednak nie spełnić przesłanki, że nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (jak wynika z zapytania córka nie podejmuje zatrudnienia z uwagi na naukę).

Być może warto skontaktować się z ośrodkiem pomocy społecznej i omówić powyższą sprawę oraz poruszyć kwestię ewentualnego wsparcia Państwa poprzez przyznanie Pana żonie usług opiekuńczych.

Z poważaniem,

dr Michał Urban, radca prawny