5. Transport i komunikacja

Rozdział publikacji: Projektowanie dla wszystkich

Jednym z podstawowych praw człowieka jest możliwość swobodnego przemieszczania się. System komunikacyjny umożliwiający poruszanie się w przestrzeniach zurbanizowanych to przede wszystkim ciągi dróg pieszych oraz drogi dla ruchu kołowego. Szerokości dróg, chodników i ścieżek oraz rodzaje zastosowanych nawierzchni powinny zapewniać komfort i bezpieczeństwo wszystkim użytkownikom. Swobodne i bezpieczne poruszanie się w przestrzeni miejskiej stanowi kwintesencję aktywności w życiu środowisk zurbanizowanych. Komunikacja masowa jest najbardziej efektywną i przyjazną dla środowiska formą komunikacji w mieście, ale aby być w pełni wykorzystywana - musi być dostępna dla wszystkich mieszkańców, w tym szerokiej grupy osób niepełnosprawnych.

Podstawowe elementy dostępności transportu i komunikacji:

• rozwój i dostępność systemów informacji dla wszystkich pasażerów,
• infrastruktura komunikacyjna dla potrzeb osób niepełnosprawnych,
• modernizacja tras i infrastruktury przystanków,
• dodatkowe urządzenia i elementy ułatwiające bezpieczne poruszanie się i komunikację,
• system informacji wykorzystujący współczesną technologię (pilot - informacja zwrotna do kierowcy), 
• pojazdy niskopodłogowe lub z opuszczaną platformą,
• węzły integracyjne w komunikacji miejskiej,
• pasy bezpieczeństwa i/lub systemy blokad dla wózków inwalidzkich i dziecięcych  w środkach masowego transportu,
• wyświetlacze elektroniczne z informacją, 
• oznakowanie pojazdów piktogramami,
• informacja głosowa wewnętrzna dla osób niewidomych i niedowidzących oraz informacja w formie wyświetlacza elektronicznego dla osób niedosłyszących  i niedowidzących
• zintegrowane systemy wspomagające zarządzaniem środkami transportu w dużych aglomeracjach miejskich takie jak informacje o objazdach lub alternatywnych trasach przejazdu np. w przypadku awarii linii tramwajowych informacje o liniach autobusowych lub innych środkach lokomocji,
• dodatkowa informacja na rozkładach jazdy o godzinach kursów autobusów niskopodłogowych lub przystosowanych.

5.1. Drogi, dojazdy, parkingi

• czytelny system informacji ułatwiającej lokalizację w terenie dla użytkowników pieszych i poruszających się środkami transportu kołowego np. oznaczenia ulic i domów powinny znajdować się na odpowiedniej wysokości i wyróżniać się kontrastującym kolorem od otoczenia,
• przejścia w poziomie jezdni powinny mieć łatwe do odczytu oznaczenia w postaci zmiany faktury nawierzchni,
• przejścia w poziomie jezdni powinny być wyposażone w sygnały akustyczne I/lub Bluetooth,
• lokalizacja miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych powinna być czytelnie oznaczona i w miarę możliwości powinna znajdować się w pobliżu głównych wejść do budynku,
• powierzchnie chodników i dróg znajdujące się przy miejscach parkingowych dla osób niepełnosprawnych powinny umożliwiać łatwe poruszanie się wózkiem inwalidzkim (m.in. brak podwyższonych krawędzi krawężników),
• wszelkie obiekty inżynierskie znajdujące się w obrębie pasów jezdnych i dojazdów powinny być wyraźnie i czytelnie oznakowane,
• w przypadku dużych aglomeracji miejskich należy zastosować czytelny system informujący o drogach zjazdowych do poszczególnych sektorów (dzielnic),
• słupki drogowe i tzw. ograniczniki ruchu powinny być czytelnie oznakowanie (np. wielkość, kolor) i odróżniać się od otoczenia,
• odpowiednie oświetlenie dróg i dojazdów z systemem akcentowania miejsc charakterystycznych, takich jak parkingi, zatoczki parkingowe, wjazdy na posesje, bez powodowania utrudnień dla innych użytkowników ruchu,
• tablice reklamowe i inne powinny znajdować się w znacznej odległości od skrajni jezdni w celu uniknięcia chaosu informacyjnego,
• urządzenia kontrolne i barierki dostępu powinny umożliwiać obsługę bez konieczności wysiadania z samochodu,
• informacje o miejscach parkingowych oraz ich przepustowości w mieście powinny znajdować się na planach i mapach miasta.

 Rozwiązania przestrzenne przed budynkiem spełniające wymóg dostępności dla ruchu pieszego, kołowego i osób poruszających się na wózkach

5.2. Chodniki, ścieżki

• czytelna i jasna dla każdego użytkownika informacja odnośnie do lokalizacji i orientacji w przestrzeni (np. dzięki wykorzystaniu elementów małej architektury, znaków informacyjnych, map),
• odpowiednia szerokość dróg i ścieżek ułatwiająca swobodną komunikację bez wyraźnych i nieoznakowanych przeszkód (np. donic kwiatowych, banerów reklamowych), 
• daszki, zadaszenia i reklamy zewnętrzne wiszące powinny znajdować się na odpowiedniej wysokości, umożliwiając swobodną komunikację dla ruchu pieszego,
• elementy małej architektury (np. znaki drogowe, latarnie, drzewa) znajdujące się w paśmie ruchu ciągów pieszych powinny być odpowiednio oznakowane inną strukturą nawierzchni jako informacja "przeszkoda" dla osób niewidomych,
• powinien być zapewniony system miejsc wypoczynkowych (np. ławeczki, siedziska) w miejscach komunikacji pieszej, a zwłaszcza w przypadku ciągów ruchu pieszego o dużym stopniu nachylenia tzw. "pod górę",
• obiekty takie jak rynienki deszczowe, kratki ściekowe powinny posiadać zabezpieczenia uniemożliwiające blokadę kół wózka inwalidzkiego lub odpowiedni rozstaw krat i szczelin,
• w miejscach o dużym natężeniu ruchu kołowego przejścia dla pieszych powinny  znajdować się pod lub nad jezdnią,
• limit czasu sygnalizowany poprzez sygnalizatory dźwiękowe przy przejściach dla pieszych powinien być wydłużony w miejscach, w których można spodziewać się, że będą przechodzić mniej sprawni użytkownicy (np. okolice szpitali czy ośrodków zdrowia),
• sygnalizatory świetlne powinny być, w celu uniknięcia refleksów i mylnej identyfikacji, osłonięte przed bezpośrednim oświetleniem światła słonecznego.

Inna struktura nawierzchni wytyczająca pas wejściowy do sklepów oraz łatwy w demontażu element niwelujący pokonanie jednego stopnia

5.3. Integracja systemów transportu

• spójna integracja różnych systemów transportu (np. lotniczego, kołowego i pieszego),
• przystosowanie dróg dojścia/dojazdu do przystanków (np. zastosowanie płytek chodnikowych lub innych oznaczeń w nawierzchni wskazujących kierunek),
• dostosowanie taboru do potrzeb osób posiadających sprzężone schorzenia psychofizyczne (np. zastosowanie pojazdów niskopodłogowych lub instalacja pasów bezpieczeństwa dla pasażerów na wózkach inwalidzkich),
• czytelna dla wszystkich użytkowników i pełna informacja o lokalizacji i systemach dotarcia do węzłów integracyjnych (np. oznaczenia kolorystyczne),
• w przypadku przestrzeni zamkniętych (np. hole, lotniska) dublowanie sygnałów informacyjnych: informacje wzrokowe - tablice informacyjne, piktogramy, oznaczenia graficzne; informacje dźwiękowe - systemy audio; informacje dotykowe - oznaczenia w alfabecie Braille'a, różnice w strukturze nawierzchni; informacje werbalne - punkty informacji i pomocy,
•  w przypadku przestrzeni otwartych (np. dworce autobusowe) dublowanie sygnałów informacyjnych jak wyżej, z uwzględnieniem panujących warunków pogodowych, 
• łatwy dostęp do centralnego ośrodka integrującego środki transportu,
• czytelna informacja o możliwości i sposobie zmiany środka transportu (np. umieszczenie  informacji o kierunkach terminali lotniczych znajdujących się na poziomie wyjścia z metra),
• przy zmianie środka transportu zastosowanie systemów wspomagających przemieszczanie się (np. w przypadku długich do pokonania dystansów zastosowanie systemów transportu poziomego (ruchome chodniki),
• czytelne oznakowanie pojazdów (np. poprzez użycie kontrastowych kolorów na tablicach informacyjnych linii autobusowych),
• elektroniczne wyświetlacze w środkach komunikacji miejskiej oraz informacje głosowe mówiące o zbliżającym się przystanku.

 Integracja systemów transportu - winda do ciągu pieszo-jezdnego

5.4. Systemy wspomagające

• systemy wykorzystujące technologię Bluetooth (np. lokalizacja poprzez przekaz informacji),
• terminale publiczne (np. kasowniki, automaty biletowe) powinny znajdować się w widocznie oznaczonych miejscach,
• informatory oraz mapy elektroniczne powinny posiadać system zdublowanych znaków (np. oznaczenia w alfabecie Braille'a, informacje głosowe i wizualne), odbiór informacji powinien być łatwy oraz intuicyjny, bez zbędnych instrukcji,
• instalacja systemów informacyjnych, zwłaszcza w ośrodkach o dużym natężeniu ruchu i przepływie ludzi, możliwych do odebrania przez indywidualne urządzenia peryferyjne (np. technologia Bluetooth umożliwiająca odebranie informacji o odjeździe pociągu lub autobusu),
• urządzenia wspomagające (np. parkomaty, automaty biletowe) powinny umożliwiać płatność środkami pieniężnymi i transakcjami bezgotówkowymi (karty kredytowe),
• rampy i podjazdy powinny znajdować się w ogólnie dostępnych miejscach, w przypadkach gdy nie jest to możliwe ze względów technicznych, informacja o dostępnych podjazdach powinna znajdować się w widocznym miejscu,
• zapewnienie poprzez personalne urządzenia peryferyjne dostępu do usług regionalnych (np. zakupu biletu lub do bezpośredniego dostępu do centrów informacyjnych).

Czytelna organizacja przestrzeni umożliwiająca pokonywanie różnic poziomów wszystkim użytkownikom

Oznaczenia i opisy w w alfabecie Braille'a jako system wspomagający orientację w terenie dla osoby niewidomej