Dziś komputer i internet to narzędzia, które ułatwiają pracę, zapewniają szybki dostęp do informacji oraz umożliwiają nawiązanie nowych znajomości. Teoretycznie obsługa komputera nie jest trudna i każdy może się jej nauczyć. Sprawa się nieco utrudnia, kiedy osoba chcąca obsługiwać komputer jest niepełnosprawna. Dlatego też informatyka postanowiła wyjść naprzeciw tym potrzebom.

Trochę ułatwienia

Rozwój technologiczny pozwala dziś na dostosowanie sprzętu komputerowego do potrzeb nawet najbardziej wymagających użytkowników. Dzięki nowym możliwościom technicznym stworzono również komputery i oprogramowania dla osób niepełnosprawnych, które dotychczas nie mogły w pełni korzystać z komputerów. Wiele udogodnień przewidziano dla osób niewidomych lub niedowidzących. Teraz, przy użyciu specjalnych programów czy udogodnień zamieszczanych na niektórych stronach internetowych, nie ma już przeszkód, by one również mogły korzystać z komputera. Oczywiście nie zatrzymano się w ulepszaniu systemów komputerowych na udogodnieniach dla tej jednej grupy użytkowników. Postanowiono pomóc też osobom, które nie mają w pełni sprawnych rąk, a zatem trudność sprawia im obsługa klawiatury i myszki.



Dostępne akcesoria…

Obecnie na rynku komputerowym dostępne są zarówno specjalne oprogramowania ułatwiające obsługę komputera osobom niepełnosprawnym, jak i myszki czy klawiatury, bez których obsługa komputera jest niemal niemożliwa.

Dla osób, które nie mogą obsługiwać komputera rękami albo zdolność tę mają ograniczoną, informatycy przygotowali zarówno myszki jak i klawiatury komputerowe, które można sterować ustami lub głową, jedną ręką bądź palcem.



Do najciekawszych i najbardziej wygodnych propozycji zaliczyć można bez wątpienia myszki. Na rynku spotykamy ich dwa rodzaje. Pierwszy z nich to myszki nakładane na głowę i sterowane przy pomocy odpowiednich ruchów głową. Drugi to specjalnie powiększone myszki, których obsługa jest o wiele łatwiejsza i wygodniejsza.

Ciekawym rozwiązaniem są również klawiatury jednoprzyciskowe, które obsługiwać można brodą, kolanem lub jednym palcem. Na ekranie komputera pojawia się wirtualna klawiatura, którą wprawia się w ruch właśnie przy pomocy jednego, czułego przycisku. Innym rozwiązaniem mogą być również klawiatury dostosowane do obsługi jedną ręką. Zwykle są one bardzo czułe na dotyk, a tym samym łatwo się nimi posługiwać. Dodatkowym udogodnieniem jest instalacja monitora brajlowskiego, który pozwala na odczytywanie treści witryn internetowych.

Aby umożliwić osobom niepełnosprawnym dostęp do gier komputerowych stworzono specjalny nagłowny joystick, który umożliwia świetną zabawę osobom z dysfunkcją kończyn górnych. Joystick nakłada się na głowę i przechylając ją do przodu, do tyłu i na boki, a także dmuchając i zasysając powietrze przez ustnik - można nim sterować. Komputer można również wyposażyć w drukarkę, która drukuje brajlem, a tym samym umożliwia odczytanie wydrukowanych materiałów.



… i oprogramowanie
Poza sprzętem, który można dokupić do komputera możemy również nabyć programy komputerowe, które ułatwią jego użytkowanie. Najwięcej programów ułatwiających obsługę komputera stworzono z myślą o osobach niewidomych i niedowidzących. Do najwygodniejszych należą programy brajlowskie, powiększające i mówiące, dzięki, którym bez problemu można odczytać lub usłyszeć treści zwykle niedostępne dla niewidomych. Dzięki specjalnie dostosowanemu monitorowi można przy pomocy brajla odczytywać zawartość stron internetowych i bez przeszkód posługiwać się komputerem.

Moduły udźwiękowiające i ubrajlawiające nie służą jedynie do surfowania po Internecie. Zwykle pomagają sprawnie poruszać się po środowisku Windows i wśród innych programów komputerowych.

Innymi programami ułatwiającymi obsługę komputera są syntezatory mowy, które służą do odczytywania na głos zarówno stron internetowych, jak maili i zeskanowanych książek lub dokumentów.

Warto tutaj zaznaczyć również, że projektanci witryn internetowych coraz częściej myślą o osobach niedowidzących oraz niewidomych i dostosowują strony internetowe do ich potrzeb. Na niektórych stronach są odnośniki, dzięki którym można dostosować treści zamieszczone na stronie internetowej do potrzeb osób niewidomych lub niedowidzących np. powiększając je lub zmieniając kolorystykę.



Gdzie i za ile?
Oczywiście przygotowując się do zakupu potrzebnego oprogramowania i urządzeń ułatwiających posługiwanie się komputerem przez osobę niepełnosprawną, należy liczyć się ze sporymi wydatkami. Dostosowanie komputera do potrzeb osób niepełnosprawnych wymaga dobrej znajomości branży komputerowej, a przede wszystkim potrzeb osoby, która z komputera będzie korzystać. Zakupy potrzebnych akcesoriów i programów powinny być przemyślane i najlepiej wcześniej skonsultowane ze specjalistą, który doradzi co byłoby najbardziej przydatne.

Obecnie na rynku mamy coraz więcej sklepów komputerowych specjalizujących się w sprzedaży oprogramowania czy sprzętu komputerowego dla osób niepełnosprawnych. (http://www.sklep.altix.pl., http://www.harpo.com.pl., http://www.gumny.com.pl ).

Najlepiej skorzystać ze sprawdzonych salonów komputerowych, gdzie specjaliści pomogą dobrać odpowiedni sprzęt. Dodatkowo zalecane jest, by nie kupować tego rodzaju oprogramowania czy akcesoriów przez internet. Najlepiej osobiście przetestować zakup i dopilnować, by odpowiadał wymaganiom. Jest to ważne przede wszystkim dlatego, że źle dobrany sprzęt może bardziej zaszkodzić niż pomóc. Poza tym koszt zakupu programów czy dodatkowych urządzeń jest wysoki, zatem lepiej zainwestować raz a więcej, niż później ponosić dodatkowe koszty.



- Zarówno oprogramowanie jak i sprzęt komputerowy jest drogi – mówi konsultant jednego ze sklepów komputerowych – jednak na większość zakupów można uzyskać dofinansowanie, a wniosek można wypełnić również u nas w biurze, gdzie pomagamy przebrnąć przez wszystkie procedury. Mimo wysokich cen zainteresowanie tego typu sprzętem jest bardzo dużo, bo niewątpliwie ułatwia on obsługę komputera.

Ceny poszczególnych programów i akcesoria są zróżnicowane. I tak ceny syntezatorów mowy wahają się w granicach od 120 zł do nawet 650 zł. Natomiast specjalne programy mówiące, powiększające i brajlowskie to wydatek ok. 1100 zł do nawet 3.500 zł. Ceny klawiatur i myszy komputerowych to wydatek od 300 zł do 1.300 zł za mysz sterowaną przy pomocy głowy.

Mniej popularne w Polsce są monitory i drukarki brajlowskie. Główną przeszkodą jest oczywiście cena takich urządzeń. Cena za monitor zamyka się w przedziale 18.000 zł - 50.000 zł (plus do tego należy doliczyć koszty ewentualnych akcesoriów) natomiast, aby zaopatrzyć się w drukarkę brajlowską należy mieć przygotowane min. 6.000 zł, zaś najwyższe ceny sięgają nawet 30.000 zł.

Z komputerem po ulgę
Suma, która jest potrzebna na dostosowanie komputera do potrzeb osoby niepełnosprawnej jest bardzo duża. Jednak wygodny komputer to nie tylko opcja dla bogatych, jakby się mogło wydawać na pierwszy rzut oka. Aby uzyskać dotację na zakup sprzętu komputerowego należy wypełnić odpowiedni wniosek i złożyć go w Państwowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

Osoby uprawnione do otrzymania dotacji mogą uzyskać dofinansowanie ok. 70% wartości zakupu. Oczywiście nie każdy pomoc taką może otrzymać, ponieważ trzeba spełnić szereg wymagań przedstawionych przez PFORN. Do najważniejszych dokumentów jakie należy przedstawić zaliczają się: orzeczenie lekarskie oraz uzasadnienie otrzymania dofinansowania. Posiadając odpowiednie dokumenty, zaświadczenia oraz 30% wkładu własnego, można liczyć na dofinansowanie zakupów sprzętu komputerowego.

Warto tutaj zaznaczyć, że o pomoc ze środków PFRON można ubiegać się raz na 5 lat. Co więcej - nie można być już beneficjentem pomocy (kilka dotacji na raz). Dodatkowo, z pomocy nie mogą korzystać osoby, które wcześniej otrzymały dotację, a nie wywiązały się z umowy.



Dla osób niewidomych i niedowidzących przygotowano program: „Komputer dla Homera”, który przeznaczony jest zarówno dla dzieci, jak i dla osób dorosłych, które z powodu dysfunkcji narządu wzroku nie mogą podjąć pracy zawodowej. Najważniejszym celem programu jest udzielenie wsparcia finansowego przy zakupie sprzętu komputerowego – specjalistycznego i podstawowego. Taka pomoc wyrównuje szanse w życiu społecznym i zawodowym osób niepełnosprawnych.

Szczegółowe informacje na temat możliwości otrzymania dofinansowania na zakup sprzętu komputerowego, a także dowiedzieć się jakie wymagania trzeba spełnić (oraz jakie dokumenty należy przygotować) można uzyskać z PFRON lub znaleźć je na stronie internetowej (www.pfron.org.pl).

Oczywiście dostosowanie komputera do potrzeb osób niepełnosprawnych wiąże się ze sporymi wydatkami, jednak można te koszty obniżyć. Uzyskanie dotacji sprawi, że zakup sprzętu komputerowego nie będzie tak dotkliwie odczuwalny, a z pewnością ułatwi i uprzyjemni obsługę komputera.