Niebieska karta dla 18-latka, który jest osobą autystyczną oraz niepełnosprawną intelektualnie

Jestem siostrą 18-latka, który jest autystą oraz jest niepełnosprawny intelektualnie w stopniu znacznym. Jest często agresywny, różne leki dają skutek odwrotny, nie wyciszają go, nie uspokajają. Osoba z rodziny, ciotka, mieszkająca w domu gdzie mieszka mój brat z rodzicami, poszła na policję i zgłosiła, że stosuje on wobec niej przemoc, jednak osoba ta widziana była jak z mężem na klatce schodowej biła mojego brata. Założono niebieską kartę. Czy osoba, która jest praktycznie na poziomie rozwojowym kilkulatka, nie porozumiewa się dobrze, może zostać objęta tą kartą jako osoba stosująca przemoc?

 Szanowna Pani,

procedurą Niebieskiej Karty obejmuje się rodziny, w których dochodzi do przemocy – bez względu na stan zdrowia osoby stosującej przemoc czy osoby doznającej przemocy. O niepoczytalności sprawcy czynu decyduje biegły sądowy w postępowaniu karnym, a procedura Niebieskiej Karty nie jest jego elementem. W sytuacji gdy sprawca jest niepełnosprawny intelektualnie lub chory psychicznie, wszczęcie procedury Niebieskiej Karty ma za zadanie zapewnić pomoc rodzinie dotkniętej przemocą, a także pomóc udokumentować zachowania sprawcy świadczące o tym, czy stwarza on zagrożenie dla otoczenia (co może umożliwić jego ewentualne przymusowe leczenie psychiatryczne).

Konieczne jest zatem zdiagnozowanie potrzeb rodziny i udzielenie jej wsparcia w opiece nad osobą chorą, zaś w drastycznych przypadkach (gdy zagrożone jest zdrowie i życie członków rodziny) podjęcie kroków, które mają na celu jej przymusową hospitalizację. W tym przypadku, jeśli stosowana była przemoc wobec Pani brata należy wówczas reagować, także stosując procedurę Niebieskiej Karty. Co do zasadności - jeżeli ciotka była obiektem przemocy, to bez względu na niepełnosprawność intelektualną Pani brata, miała prawo wszcząć procedurę Niebieskiej Karty.

Zakończenie procedury Niebieskiej Karty jest możliwe gdy:

1. uzasadnione jest przypuszczenie o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy albo
2. rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania dalszych działań.

Decyzję o zakończeniu procedury podejmuje się w oparciu o zgromadzone w sprawie informacje oraz dowody.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 218 z późn. zm.).

Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskiej Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta (Dz.U. 2011 nr 209 poz. 1245).

Z poważaniem,

Anita Siemaszko, prawnik