Zwolnienie lekarskie osoby niepełnosprawnej a remont firmy
Mam kilka pytań. 1. Czy w sytuacji gdy pracownik niepełnosprawny (stopień umiarkowany z narządu ruchu), którego stan zdrowia w ostatnim czasie uległ znacznemu pogorszeniu, decyzją lekarza idzie na L4 z powodu prac remontowych prowadzonych w budynku instytucji go zatrudniającej może przebywać na L4 aż do zakończenia prac remontowych? Nadmieniam, że prace te stanowią potencjalne zagrożenie dla zdrowia pracujących tam osób niepełnosprawnych i narażają je na zwiększone ryzyko kontuzji. 2. Czy w sytuacji gdy nieobecność pracownika wynika niejako z winy pracodawcy ma on prawo do wynagrodzenia na L4 w wysokości 100 procent (tak jak przy wypadku w drodze do pracy)? 3. Czy pracodawca może nie wyrazić zgody na urlop takiej osoby (w sytuacji gdy długotrwałe zwolnienie oznacza spadek dochodów niepełnosprawnego) a urlop ten jest niejako wymuszony zaistniałą sytuacją?
Szanowny Panie,
w myśl art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Zgodnie z art. 4 ust. 5 tej ustawy zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach: przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej lub zatrudnienia w formie telepracy.
Z kolei § 48 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) – stanowi, że pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych powinien zapewnić dostosowanie stanowisk pracy oraz dojść do nich do potrzeb i możliwości tych pracowników, wynikających ze zmniejszonej sprawności. Zgodnie z § 5 załącznika nr 3 do tego rozporządzenia pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych powinien zapewnić dostosowanie urządzeń higienicznosanitarnych oraz dojść do nich do potrzeb i możliwości tych pracowników wynikających ze zmniejszonej sprawności, zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.
Zasady dotyczące tzw. zwolnienia lekarskiego L4 zawarte są w Kodeksie pracy i tak Art. 92. K.p. określa, że wynagrodzenie i zasiłek chorobowy to świadczenia dla pracownika, który:
- jest niezdolny do pracy z powodu choroby,
- miał wypadek w drodze do lub z pracy,
- musi poddać się badaniom dla dawców.
Wynagrodzenie chorobowe jest wypłacane za pierwsze 33 dni L4 w danym roku. Wyjątkiem są osoby po 50. roku życia, które otrzymują je przez pierwsze 14 dni. Okresy niedyspozycji nie muszą łącznie obejmować tego czasu, ale sumują się. Koszty w tym wypadku pokrywa pracodawca. Po przekroczeniu 33 lub 14 dni zwolnienia chorobowego pracownik otrzymuje prawo do zasiłku chorobowego, który wypłaca ZUS. Przysługuje on przez 182 dni. Wyjątkiem jest zwolnienie chorobowe w trakcie ciąży lub z powodu zachorowania na chorobę zakaźną, której okres wylęgania lub pojawienia się objawów to 14 dni (np. gruźlica). W tych przypadkach okres wypłacania zasiłku to 270 dni.
Przez 33 dni (lub 14 dni, jeśli pracownik ukończył 50. rok życia) pracodawca wypłaca pracownikowi wynagrodzenie chorobowe w następującej wysokości:
- 80% wynagrodzenia – w przypadku zwykłej choroby bądź odosobnienia w związku z chorobą zakaźną;
- 100% wynagrodzenia – w przypadku choroby w trakcie ciąży, powikłań związanych z wypadkiem w drodze do lub z pracy, poddaniu się badaniom lekarskim w związku z kandydowaniem na dawcę komórek, tkanek i narządów lub zabiegiem pobrania tych organów.
Prawo do zasiłku chorobowego wypłacanego przez ZUS otrzymuje się od 34. dnia choroby (lub 15. dnia, jeśli przekroczyło się 50. rok życia). Kwota, którą otrzyma pracownik, wyniesie:
- 70% wynagrodzenia – w przypadku pobytu w szpitalu;
- 80% wynagrodzenia – w przypadku zwykłej choroby;
- 100% wynagrodzenia – w przypadku choroby w ciąży, poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów lub wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
Z przytoczonych przepisów wynika, że wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy przysługuje w związku z chorobą nie zaś postępem lub brakiem postępów prac remontowych, podobnie jak jego wysokość zależy od rodzaju przyczyny zasiłku lub pobytu w szpitalu. Z zasady zaś urlop ma charakter wypoczynkowy i temu powinien służyć. W związku z tym, nie można go, podobnie jak L4, traktować jako rekompensaty za czas remontu. Natomiast przepisy zobowiązują pracodawcę do zagwarantowania właściwych warunków pracy pracownikom niepełnosprawnym, szczególnie jeśli otrzymuje dofinansowanie na ich wynagrodzenia z PFRON (tej informacji brakuje w Pana liście). Być może powinien Pan zainteresować tą sprawą Państwową Inspekcję Pracy.
Do głównych zadań PIP należy m.in. nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów BHP, dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę, czasu pracy, urlopów, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych. Skargi dotyczące naruszania praw pracowniczych mogą być zgłaszane do Państwowej Inspekcji Pracy pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, formularza e-skargi, a także ustnie do protokołu (to ostatnie zawieszone na czas epidemii). Inspektor pracy jest zobowiązany do nieujawniania informacji, że kontrola przeprowadzana jest w następstwie skargi, chyba że zgłaszający skargę wyrazi na to pisemną zgodę.
Z poważaniem,
Anita Siemaszko, prawnik