Ubezwłasnowolnienie częściowe osoby niepełnosprawnej

Zwracam się z pytaniem o poradę dot. wniosku do sądu o częściowe ubezwłasnowolnienie osoby niepełnosprawnej. Moja mama przebywa w Zakładzie Leczniczo-Opiekuńczym z diagnozą: SLA, stan poudarowy oraz z historią leczenia psychiatrycznego (zaburzenia paranoidalne). Posiada orzeczenie o niepełnosprawności - stopień znaczny. Kierownictwo ZOL odrzuciło moje dokumenty, które były pełnomocnictwami celowymi do różnych urzędów (poczta, ZUS, bank) uzasadniając, że nie mogą dać mamie do podpisu dokumentów, gdyż mama nie jest w stanie o sobie decydować. Mama nie ma jednak stwierdzonej niepełnosprawności intelektualnej, która byłaby podstawą do ubezwłasnowolnienia. SLA powoduje tylko, że nie mówi i nie komunikuje się czytelnie w żaden inny sposób, wskutek tego nie można stwierdzić, w jakim zakresie rozumuje. Proszę o poradę, czy wystąpienie o częściowe ubezwłasnowolnienie w celu reprezentowania mamy w sprawach urzędowych, jest w tym przypadku wskazanym rozwiązaniem. 

Szanowna Pani,

ubezwłasnowolnienie jest możliwe, gdy choroba psychiczna, upośledzenie umysłowe lub występowanie innego rodzaju zaburzeń powodują, że dana osoba nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem - wówczas orzeka się ubezwłasnowolnienie całkowite, bądź też gdy jest w tym zakresie ograniczona i potrzebuje pomocy do prowadzenia swoich spraw – wówczas orzeka się ubezwłasnowolnienie częściowe. Jeśli Pani mama nie mówi i nie komunikuje się czytelnie w żaden inny sposób, to rodzi problem czy w istocie ma pełną zdolność do czynności prawnych, czyli czy ma możliwości samodzielnego podejmowania decyzji dotyczących swojej osoby i majątku i czy w sposób świadomy udziela pełnomocnictw.

Kierownictwo ZOL zapewne obawia się niekorzystnych czynności zobowiązujących i rozporządzających dokonywanych przez Pani mamę. W tej sytuacji być może należałoby skorzystać ze specjalisty z dziedziny medycznej, który orzekłby poczytalność, może pomogłoby skorzystanie z pozawerbalnych metod komunikowania się. Jeśli te sposoby zawiodłyby, warto rozważyć częściowe ubezwłasnowolnienie. Wówczas mogłaby zostać Pani kuratorem mamy i reprezentować ją.

Osoba ubezwłasnowolniona częściowo może samodzielnie dokonać czynności związanych z umowami powszechnie zawieranymi w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego. Większość jednak czynności prawnych, dokonywanych przez osobę ubezwłasnowolnioną częściowo, dla ich ważności wymaga zgody - zatwierdzenia – przez kuratora. W sprawach ważniejszych, w szczególności przekraczających zakres tzw. zwykłego zarządu majątkiem osoby, nad którą sprawowana jest kuratela, kurator będzie musiał dodatkowo uzyskać zgodę sądu opiekuńczego.

Z poważaniem,

Anita Siemaszko, prawnik