Przejdź do treści głównej
Lewy panel

Wersja do druku

Niebezpieczne zaleganie moczu

03.03.2015
Autor: Kamila Niska, fot. archiwum firmy Coloplast
Źródło: Integracja 1/2015
Młody rugbysta na wózku

Zaleganie moczu występuje u osób z neurogenną dysfunkcją pęcherza moczowego i może prowadzić do niebezpiecznych zakażeń układu moczowego. Zapobiegać infekcjom pozwala samocewnikowanie.

Aby właściwie pełnić swoją funkcję, pęcherz moczowy powinien mieć prawidłową objętość oraz właściwe wsparcie ze strony mięśni i układu nerwowego. Wystarczająca, właściwa objętość oznacza, że z powodzeniem pełni on funkcję magazynu i zapobiega cofaniu się moczu do nerek. Nerwy i mięśnie kontrolują natomiast moment, w którym pęcherz moczowy powinien być opróżniony. Co się dzieje, jeśli z powodów neurologicznych któryś z tych elementów nie działa prawidłowo?

Zaburzenia w oddawaniu moczu

W przypadku gdy zaburzenia neurologiczne, np. uraz rdzenia kręgowego, wpływają na prawidłowość działania dolnych dróg moczowych, możemy mówić o neurogennej dysfunkcji pęcherza moczowego. To pojęcie bardzo szerokie i skomplikowane, gdyż obejmuje różnego rodzaju problemy z oddawaniem moczu: od mniej lub bardziej nasilającego się nietrzymania moczu po całkowite jego zatrzymanie.

Pęcherza neurogennego nie można bagatelizować. Szczególnie niebezpieczne są zaburzenia, które powodują zaleganie moczu. Jeśli mocz pozostaje zbyt długo w pęcherzu, istnieje ryzyko, że ulegnie niekorzystnym zmianom. Może to sprzyjać namnażaniu się bakterii i prowadzić do zakażenia układu moczowego, a w przypadku wysokich ciśnień i cofania się moczu – do uszkodzenia nerek.

Zdarza się, że z zaleganiem moczu mamy do czynienia także u tych osób, które cierpią na jego nietrzymanie. Wtedy, mimo pozornie stałego opróżniania się pęcherza, na jego dnie regularnie pozostaje niewielka ilość moczu. Zaleganie moczu znacznie zwiększa ryzyko rozwoju zakażeń układu moczowego.

Czym jest samocewnikowanie?

Zgodnie z aktualną wiedzą medyczną jedną z najbezpieczniejszych metod opróżniania pęcherza neurogennego jest cewnikowanie przerywane, zwane także samocewnikowaniem. Polega ono na wprowadzeniu do pęcherza poprzez cewkę moczową jednorazowego cewnika w celu usunięcia zalegającego moczu. Po opróżnieniu pęcherza cewnik jest wyjmowany.

Samocewnikowanie ma naśladować naturalną mikcję co do częstości i objętości. Zarówno międzynarodowe, jak i polskie wytyczne rekomendują tę metodę jako złoty standard, podkreślając jej kluczowe zalety. W porównaniu do innych rozwiązań samocewnikowanie niesie ze sobą stosunkowo mniej komplikacji, minimalizując ryzyko powikłań urologicznych. Zapewnia też większą niezależność chorego i poprawia jakość jego życia.

Mężczyzna z wózkiem dziecięcym i kobieta na wózku inwalidzkim na spacerze w parku

Samocewnikowanie jest metodą zdrowszą i bezpieczniejszą niż inne metody opróżniania pęcherza. Uciskanie (manewr Credego lub Valsalvy) i opukiwanie pęcherza może prowadzić do powstawania wysokich ciśnień i wystąpienia dysrefleksji autonomicznej. Korzystanie z założonego na stałe cewnika Foleya nierozerwalnie wiąże się z nawracającymi infekcjami i podnosi ryzyko powstania odleżyn cewki moczowej. Długotrwałe stosowanie tej metody upośledza także automatyzm w obkurczaniu się pęcherza.

Stosując metodę samocewnikowania, pęcherz moczowy należy opróżniać tak często, jak przy pęcherzu funkcjonującym prawidłowo (4-6 razy dziennie). Cewnikowanie przerywane umożliwia opróżnianie pęcherza w momencie najbardziej odpowiednim dla danej osoby i jej trybu życia, niezależnie od płci i wieku. Choć wiąże się to z pewnym treningiem, przy odrobinie wprawy jest metodą szybką. Dzięki niej opróżnienie pęcherza moczowego nie zajmuje więcej czasu niż zwykła wizyta w toalecie.


Kluczowe cechy trzech podstawowych metod opróżniania pęcherza
Cewnik stały, np. Foley Uciskanie, opukiwanie pęcherza Samocewnikowanie
Zalety metody Zalety metody Zalety metody

Odpowiednie w nagłym, tymczasowym zatrzymaniu moczu.

Stosowane na przykład po operacjach urologicznych lub we wczesnym okresie szoku rdzeniowego.

Daje pewne zabezpieczenie przed wyciekiem moczu.

Wygodne dla użytkownika.

Daje poczucie dyskrecji.

Pozwala zachować funkcjonalność pęcherza.

Zmniejsza ryzyko infekcji.

Zapobiega cofaniu się moczu, chroniąc tym samym górne drogi moczowe.

Zapobiega zaleganiu moczu, chroniąc przed zakażeniami układu moczowego.

Zwiększa poczucie niezależności.

Jest dyskretne i szybkie.

Pozwala na zachowanie aktywności seksualnej.

Wady metody Wady metody Wady metody

Wiąże się z koniecznością zakładania i zmiany przez wykwalifikowany personel medyczny (brak samodzielności użytkownika).

Powoduje wysokie ryzyko infekcji.

Wiąże się z ryzykiem odleżyn cewki moczowej.

Długotrwałe stosowanie upośledza automatyzm w obkurczaniu się pęcherza.

Powoduje ograniczenia w życiu seksualnym.

Wiąże się z niskim poziomem dyskrecji i komfortu użytkownika.

Wpływa na podnoszenie się ciśnienia w pęcherzu i może wpływać na cofanie się moczu do nerek (refluks).

Może wywołać dysrefleksję autonomiczną.

Nie umożliwia całkowitego opróżnienia pęcherza (skutkuje zaleganiem moczu).

Nie zabezpiecza całkowicie przed nietrzymaniem moczu.

Może wymagać stosowania cewników zewnętrznych bądź pieluchomajtek jako dodatkowego zabezpieczenia.

Czasem może powodować psychiczny opór przed pierwszą próbą zastosowania – wymaga przeszkolenia.

Czasochłonne w przypadku konieczności powlekania zwykłych cewników typu Nelaton dodatkowym żelem (nie dotyczy to cewników hydrofilowych).

Nowość: cewniki hydrofilowe gotowe do użycia

Cewniki hydrofilowe to nowoczesne, bezpieczne rozwiązanie stanowiące konkurencyjną alternatywę dla tradycyjnych cewników niepowlekanych. Najbardziej innowacyjne w grupie dostępnych w Polsce cewników hydrofilowych są produkty przeznaczone do natychmiastowego użytku, takie jak SpeediCath.

Cewniki

Jakie wynikają z nich korzyści:

Gotowość do natychmiastowego użycia i łatwość aplikacji

SpeediCath po wyjęciu z opakowania jest gotowy do użycia, bez konieczności dodawania wody lub substancji poślizgowej, co umożliwia opróżnianie pęcherza moczowego w czasie dogodnym dla pacjenta.
SpeediCath jest łatwy w stosowaniu. Zamieszczone na opakowaniu okrągłe uszko ułatwia jego otwieranie, a elementy mocujące dają gwarancję, że cewnik pozostanie na miejscu. Ponadto SpeediCath można w razie potrzeby w łatwy sposób połączyć z workiem do zbiórki moczu.

Minimalizacja ryzyka zakażeń układu moczowego.

Dowiedziono, że SpeediCath znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia układu moczowego w porównaniu z cewnikami niepowlekanymi oraz innymi cewnikami z powłoką hydrofilową.

Gładkość i wygoda w stosowaniu

Cewniki SpeediCath mają unikatową, opatentowaną, hydrofilową powłokę, która sprawia, że powierzchnia cewnika jest gładka. Zapewnia to wygodne wprowadzenie cewnika i łagodne, wymagające niewielkiej siły tarcia, usunięcie go z pęcherza. SpeediCath ma także wypolerowane oczka, dzięki którym powierzchnia cewnika jest gładka. Minimalizuje to ryzyko uszkodzenia cewki moczowej. W odróżnieniu od cewników niepowlekanych typu Nelaton cewniki SpeediCath nie zawierają PVC i ftalanów, więc nie stanowią zagrożenia dla zdrowia użytkowników.


Więcej informacji na temat cewników hydrofilowych na stronie pod patronatem Polskiego Towarzystwa Urologicznego: www.cewnikowanie.pturol.org.pl lub pod nr. bezpłatnej infolinii Telefonicznego Centrum Pacjenta: 800 269 579. Można także napisać e-mail na adres: centrum.pacjenta@coloplast.com

Jeśli do tej pory nie używałeś/ nie używałaś cewników jednorazowych do cewnikowania przerywanego lub potrzebujesz się docewnikowywać, skorzystaj z konsultacji lekarza urologa.


Materiał przygotowany przez firmę

Logo firmy Coloplast

Dodaj komentarz

Uwaga, komentarz pojawi się na liście dopiero po uzyskaniu akceptacji moderatora | regulamin

Komentarze

brak komentarzy

Prawy panel

Wspierają nas