Przejdź do treści głównej
Lewy panel

Wersja do druku

Zatrudnianie rencisty

08.10.2008
Autor: Anna Puszkarska - radca prawny

Pracodawcy zastanawiają się niekiedy jakie skutki – w zakresie ubezpieczeń społecznych – wywoła zatrudnienie przez nich rencisty, a także jaką umowę wybrać, aby spowodowała ona jak najmniejszy zakres obciążeń.    

Zgodnie z ustawą z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczeniom społecznych podlegają m.in.:
• osoby będące pracownikami,
• osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Ubezpieczeniom społecznym nie podlegają natomiast osoby, które wykonują pracę wyłącznie na podstawie umowy o dzieło (chyba że wykonują one pracę na podstawie umowy o dzieło zawartej z własnym pracodawcą lub na rzecz tego pracodawcy). Samoistna umowa o dzieło nie jest więc tytułem do ubezpieczeń.

Zasady te mają zastosowane także do podejmujących zatrudnienie rencistów.

Warto wiedzieć:
Zgodnie z kodeksem cywilnym, przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Przepisy o zleceniu stosuje się odpowiednio także do umów o dokonanie określonych czynności faktycznych, jeżeli nie są one uregulowane odrębnymi przepisami. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się tylko do dołożenia należytej staranności, a nie do osiągnięcia określonego rezultatu. Jeśli dołożył on należytej staranności, to nie odpowiada za brak rezultatu oczekiwanego przez dającego zlecenie.
Natomiast przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, czyli do osiągnięcia ustalonego przez strony rezultatu (np. sporządzenia tłumaczenia, naprawy rzeczy itd.). 

Rencista będący pracownikiem

Pracownikiem jest oczywiście osoba pozostająca w stosunku pracy. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w takich warunkach zawsze stanowi zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, choćby strony nazwały zawartą umowę inaczej (np. „umową o dzieło”).

Przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, o których mowa powyżej, nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną.

Przykład:
Zatrudniona przez X- Sp. z o.o. rencistka Aldona K. wykonuje obowiązki sekretarki prezesa zarządu, w siedzibie spółki, w godz. 9-17, realizując na bieżąco jego polecenia. W tych warunkach nie byłoby dopuszczalne zawarcie przez strony umowy cywilnoprawnej zamiast umowy o pracę.    

Pracownik obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Warto zwrócić uwagę, że – w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – za pracownika uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie:
• umowy agencyjnej,
• umowy zlecenia,
• innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia albo
• umowy o dzieło,
jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym dana osoba pozostaje równocześnie w stosunku pracy, albo z innym podmiotem niż pracodawca, ale w ramach takiej umowy praca jest wykonywana na rzecz pracodawcy, z którym dana osoba pozostaje w stosunku pracy. Osoby wykonujące pracę na podstawie wskazanych wyżej umów podlegają ubezpieczeniom społecznym na takich samych zasadach jak pracownicy.

Przykład:
 X – Sp. z o.o. zatrudniła rencistę Jana K. na podstawie umowy o pracę. Dodatkowo rozważa ona zawarcie z nim umowy o dzieło, w przekonaniu, że taka umowa nie będzie rodzić konsekwencji w zakresie ubezpieczeń społecznych. Ponieważ jednak Jan K. jest pracownikiem X- Sp. z o.o., to przychód z tytułu wykonywania przez niego takiej umowy o dzieło byłby traktowany jak przychód osiągany ze stosunku pracy. 


Rencista zatrudniony na podstawie umowy zlecenia

Osoby wykonujące pracę na podstawie:
• umowy agencyjnej,
• umowy zlecenia lub
• innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
zawartej z innym podmiotem niż pracodawca, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Umowa agencyjna, umowa zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług, stanowiąca podstawę do ubezpieczeń społecznych, rodzi także obowiązek ubezpieczenia wypadkowego, jeśli praca jest wykonywana w siedzibie lub w miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę.

Zleceniobiorca może ponadto – dobrowolnie – podlegać ubezpieczeniu chorobowemu.

Zasady te dotyczą również osób mających ustalone prawo do renty. Należy jednak pamiętać, że zleceniobiorca, który ma ustalone prawo do renty, będzie podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy zlecenia tylko w przypadku, jeżeli nie pozostaje równocześnie w stosunku pracy (bez względu na wysokość przychodu ze stosunku pracy). Jeśli pozostaje on równocześnie w stosunku pracy, to może podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy zlecenia dobrowolnie, na swój wniosek.

Przykład:
Rencista Adam K. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w X- Sp. z o.o. Ponadto zamierza on zawrzeć umowę zlecenia z Y- Sp. z o.o. (praca będzie wykonywana przez niego w siedzibie tej spółki). W tej sytuacji Adam K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy. Natomiast dobrowolnie, na swój wniosek, może on zostać objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu umowy zlecenia. W razie objęcia dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu umowy zlecenia, Adam K. będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu. Nie będzie on miał natomiast prawa do dobrowolego ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenia.

Jeżeli rencista zawarł i wykonuje kilka umów zlecenia, to jest on objęty obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej (czyli z pierwszej umowy zlecenia). Osoba taka może jednak dobrowolnie, na swój wniosek, zostać objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów, albo zmienić tytuł ubezpieczeń. W przypadku rozwiązania pierwszej umowy zlecenia, ale trwania drugiej, to taka druga umowa zlecenia stanie się obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń.

Rencista  prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą

Zasadą jest, że jeżeli osoba, mająca ustalone prawo do emerytury lub renty, prowadzi jednocześnie pozarolniczą działalność, to ubezpieczenia z tytułu prowadzenia tej pozarolniczej działalności mają dobrowolny charakter.

Należy jednak zwrócić uwagę, że od 1 stycznia 2008 r. osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej - mające ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy - podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym do czasu ustalenia prawa do emerytury.

Obowiązek ten dotyczy tylko osób, których prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy zostało ustalone z systemu powszechnego, a więc na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zmiany nie dotyczą natomiast np. osób pobierających renty rodzinne albo mających prawo do wojskowych lub policyjnych rent inwalidzkich z tytułu niezdolności do służby. 

Zgodnie z przepisami ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych refunduje osobie niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (do wysokości odpowiadającej wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota stanowiąca 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale), pod warunkiem terminowego opłacenia tych składek w całości.

Komentarz

  • Jaa Jaa
    jaa
    16.07.2015, 15:26
    pragnącym otrzymać dodatkowe informacje w tym temacie poelcam http://poradnikpracownika.pl/rencista-ktory-podejmuje-zatrudnienie/

Dodaj odpowiedź na komentarz

Uwaga, komentarz pojawi się na liście dopiero po uzyskaniu akceptacji moderatora | regulamin
Prawy panel

Wspierają nas