Z nowym sercem ryzykuje się mniej

Transplantologii poświęca się w ostatnich latach coraz więcej uwagi. W Polsce, według danych firmy Poltransplant, w 2014 r. wykonano 1531 przeszczepów na­rządów ogółem, z czego jedynie 76 razy było to serce. Przeszczep serca jest dla pacjentów przełomo­wym momentem w życiu. Jak sami wyznają, „po tym wydarzeniu nic już nie jest takie samo”. Moment przeszczepu nazywany jest „darem drugiego życia”. Jak się okazuje, zmienia się przy tym skłonność do podejmowania ryzyka.

Osoby z przeszczepionym sercem trudno okre­ślić jednoznacznie – nie są one ani zdrowe, ani chore. Przez całe życie zażywają leki i pozostają pod opieką lekarzy, są pacjentami, mają wiele drobnych dole­gliwości, a okresowo poważne powikłania. Jednak równocześnie ich sprawność fizyczna bywa zadziwiająco dobra. Życie pacjentów po przeszczepie serca różni się od życia osób zdrowych.

Jedną z tych różnic jest konieczność przyjmowania leków immunosupresyjnych, a co się z tym wiąże – przestrzegania określonych reguł i ograniczeń dotyczących codziennego funkcjonowania. Dawki leków immunosupresyjnych są zmniejszane w trakcie funkcjonowania pooperacyjnego, jednak pewna ich ilość jest potrzebna do koń­ca życia pacjenta. Nie wolno pomijać przyjmowania leków ani samodzielnie zmniejszać ich dawki bez zgody lekarza transplantologa. W przeciwnym wy­padku konsekwencje mogą być nawet śmiertelne. Leki mogą jednak powodować efekty uboczne, do których należą głównie dolegliwości somatyczne.

Długie i aktywne życie

W miarę upływu czasu cele dalszego postępowania stają się takie same, jak u osób zdrowych – zapobieganie chorobom i skuteczne leczenie wszelkich pojawiających się problemów. Dzięki nowoczesnej medycynie moż­liwe jest długie i aktywne życie osoby po przeszczepie serca, o ile pamięta ona o pewnych własnych ograniczeniach.

Badanie przeprowadzone przez Bartosza Pietruszewskiego z Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz Annę Siwy-Hudowską z Uniwersytetu SWPS potwierdziło, że nie ma różnic w ocenie satysfakcji z życia pomiędzy osobami zdrowymi a chorymi. Dane te są zgodne z oceną aktualnego stanu zdrowia, który osoby po przeszczepie oceniały jako bardzo zadowalający lub zadowalający. Osoby po transplantacji serca wysoko oceniły swój komfort życia.

Unikanie ryzyka – zalecane

Przystosowanie do życia po przeszczepie serca zależy od kilku czynników, takich jak: cechy osobowości, wsparcie społeczne, sposoby radzenia sobie ze stresem, doświadczenia życiowe i postawy wobec choroby. U większości pacjentów wydarzenia trudne czy traumatyczne zmieniają hierarchię wartości i powodują wypracowanie nowych, przystoso­wawczych celów życiowych.

Uzyskane w badaniu dane empiryczne potwierdziły jednak także hipotezę, dotyczą­cą mniejszej tendencji osób po przeszczepie do zachowań ryzykownych w po­równaniu z osobami zdrowymi. W przypadku osób po przeszczepie serca zachowania ryzykowne mogą nieść za sobą dużo poważniejsze konsekwencje niż u osób zdrowych. Ponad­to osoby te regularnie spotykają się z zaleceniami lekarskimi, które nakazują im ostrożne działania i unikanie zachowań ryzykownych. W dodatku możliwe jest błyskawiczne wykrycie nieprawidłowości (np. korzystania z używek), dzięki częstym badaniom.