Wciąż niska dostępność podręczników szkolnych dla uczniów z dysfunkcjami

Najwyższa Izba Kontroli (NIK) oceniła, że liczba podręczników szkolnych do kształcenia specjalnego, szczególnie dla uczniów z dysfunkcją wzroku, jest wciąż nieadekwatna do potrzeb.

- Przede wszystkim, stwierdziliśmy - też na podstawie wcześniejszych wyników kontroli - brak pełnej oferty podręcznikowej do kształcenia zawodowego oraz dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych – mówił 12 kwietnia br. na posiedzeniu sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży Piotr Prokopczyk, dyrektor Departamentu Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego NIK.

NIK przeprowadziła na przełomie 2014 i 2015 r. kontrolę w Ministerstwie Edukacji Narodowej (MEN), Ośrodku Rozwoju Edukacji w Warszawie oraz Centrum Usług Wspólnych w Warszawie. Najwyższa Izba Kontroli zbadała czy uczniowie mają możliwość korzystania z właściwych podręczników na poszczególnych etapach kształcenia.

Należy pamiętać o adaptacji książek

W maju 2015 r. uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych mogli skorzystać z 28 tytułów podręczników opracowanych według podstawy programowej z 2008 r. oraz 133 tytułów opracowanych według podstawy programowej z 2002 r. Do kształcenia specjalnego przygotowano 7 tytułów dla szkół podstawowych i 21 tytułów dla gimnazjów. Uczniowie z niepełnosprawnością mogli także skorzystać z dostosowanego dla nich „Naszego Elementarza”.

NIK nie stwierdził nieprawidłowości w procedurach dopuszczania do użytkowania podręczników.

- Jeżeli chodzi o kształcenie specjalne, myślę, że tu ważnym elementem jest fakt, że wykaz tytułów do kształcenia specjalnego zawierał siedem takich tytułów w szkole podstawowej i 21 w gimnazjum. Dla uczniów niewidomych i słabowidzących miała miejsce również adaptacja podręczników w systemie Braille’a, w druku powiększonym. Mówimy o 362 adaptacjach w latach 2012-2014. Oznacza to, że jeżeli wprowadzamy nowe podręczniki, to w takim przypadku potrzebna jest również ich adaptacja dla uczniów niewidomych i słabowidzących – mówił Piotr Prokopczyk.

Więcej rzetelności

NIK ocenił pozytywnie działania MEN w obszarze zwiększania dostępności podręczników, natomiast – według NIK - Ośrodek Rozwoju Edukacji powinien zwrócić uwagę na system zbierania rzetelnych informacji o potrzebie adaptacji książek i materiałów pomocniczych. NIK zaleca podjęcie działań na rzecz zwiększenia dostępności podręczników oraz ocenę wpływu „Naszego Elementarza” na jakość kształcenia.

- Liczba podręczników dopuszczonych do kształcenia specjalnego rzeczywiście jest niewielka, ale tutaj wynika to z braku zainteresowania ze strony rynku tym obszarem. W ostatnich latach nie wpłynęły do Ministerstwa Edukacji Narodowej żadne wnioski o dopuszczenie podręcznika do kształcenia specjalnego. Wychodząc naprzeciw potrzebom uczniów niepełnosprawnych w zakresie kształcenia, Ministerstwo Edukacji Narodowej w przygotowywanym i procedowanym obecnie projekcie ustawy o systemie oświaty przewidziało możliwość tj. zaproponowało przepis polegający na możliwości zlecenia przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania książki pomocniczej do kształcenia uczniów niepełnosprawnych – mówiła Elżbieta Neroj, Naczelnik wydziału w Departamencie Wychowania i Kształcenia Integracyjnego MEN.

Podkreśliła także, że na koniec 2015 r. dostępnych było 765 adaptacji w Braille’u i w druku powiększonym. MEN zleciło Ośrodkowi Rozwoju Edukacji przygotowanie nowej aplikacji internetowej, która ułatwi i umożliwi zbieranie rzetelnych informacji o potrzebach adaptacji podręczników. Aplikacja ruszyła już w kwietniu. MEN zlecił także w 2015 r. wykonanie 6 podręczników w polskim języku migowym.

Zobacz pełny raport NIK.