Raport. Uczelnie specjalistyczne nie dla studentów z niepełnosprawnością

Wykluczenie osób z niepełnosprawnościami z grona potencjalnych studentów uczelni wyższych występuje najczęściej na kierunkach specjalistycznych o wąskim profilu kształcenia, takich jak uczelnie artystyczne, medyczne, wojskowe czy morskie – wynika z raportu Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) „Dostępność edukacji akademickiej dla osób z niepełnosprawnościami. Analiza i zalecenia”.

Dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że studenci z niepełnosprawnościami studiują we wszystkich typach szkół – najwięcej z nich jest na uniwersytetach (w roku 2013 – 9573 osoby) oraz wyższych szkołach technicznych (4909), ale także na akademiach medycznych (771), akademiach wychowania fizycznego (215), w wyższych szkołach artystycznych (241), teologicznych (145), szkołach resortu obrony narodowej (186) oraz morskich (107).

Uprzedzenia kadry akademickiej

Dr Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO), uważa, że ewentualne ograniczenia w dostępie do studiowania powinny wynikać z indywidualnej, racjonalnej oceny sytuacji danej osoby, a nie odnosić się do grupy osób z niepełnosprawnością jako ogółu. RPO wystąpił do ministrów kultury i dziedzictwa narodowego, zdrowia, obrony narodowej oraz gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej, odpowiedzialnych za dane uczelnie, o wyeliminowanie niesłusznych praktyk.

„Konstytucyjne prawo do nauki osób z niepełnosprawnościami w rzeczywistości podlega jednak licznym ograniczeniom. Studenci z niepełnosprawnościami spotykają się z barierami nie tylko architektonicznymi i komunikacyjnymi, ale także wynikającymi z mentalności (...) Przyczyną takiej praktyki może być przekonanie kadry akademickiej, że nie są to szkoły przeznaczone dla osób z niepełnosprawnościami. Te przekonania znajdują odzwierciedlenie niekiedy w regulaminach studiów bądź w działaniach komisji, które weryfikują kandydatów albo studentów” – uzasadnia swoje stanowisko dr Bodnar.

Audyt przepisów wewnętrznych

Sam w ostatnim czasie zwrócił się do rektorów uczelni wyższych o przeprowadzenie audytu przepisów wewnętrznych, mającego na celu wyeliminowanie obowiązujących, a dyskryminujących osoby z niepełnosprawnościami, regulacji. Zaproponował także przegląd wewnętrznych procedur uczelni, dotyczących m.in. współpracy z tłumaczami języka migowego czy dotarciem z informacją i wsparciem do studentów z niepełnosprawnością.

Cały raport „Dostępność edukacji akademickiej dla osób z niepełnosprawnościami. Analiza i zalecenia” dostępny jest na stronie RPO (plik PDF, 1,5 MB).