Polski Język Migowy i kultura osób Głuchych w programie „Misja Integracja”

Na świecie jest ponad 200 języków migowych – inaczej porozumiewają się ze sobą Głusi Amerykanie, Holendrzy, Portugalczycy czy Włosi. Polscy niesłyszący też mają swoją własną mowę, którą coraz częściej wykorzystują w oficjalnych sytuacjach. Pracownia Polskiego Języka Migowego na Uniwersytecie Warszawskim od kilku lat bada i opisuje ten język, a także promuje kulturę osób Głuchych. O to, jak osoby niesłyszące wykorzystują przestrzeń w komunikacji i czy odnajdują się w świecie słyszących, dra Pawła Rutkowskiego zapyta Piotr Pawłowski. Premiera nowego odcinka programu „Misja Integracja” w  sobotę 6 sierpnia br. o godz. 8:50 na TVP3.

Głusi stanowią jedną z liczniejszych mniejszości językowych w Polsce. Bo Polski Język Migowy, którym się posługują to nie gesty naśladujące polszczyznę, ale osobny język: z własną gramatyką i słownictwem. Jak przekonuje dr Paweł Rutkowski, w PJM można „napisać” wiersz, „zaśpiewać” hymn Polski, czy wygłosić wykład podczas konferencji naukowej. Nadal jednak jest on postrzegany jako język „drugiej kategorii”, a od osób niesłyszących oczekuje się znajomości języka polskiego.   

- Niech nas nie zmyli to, że można coś Głuchemu po prostu napisać na kartce. Dla bardzo wielu Głuchych polszczyzna jest językiem obcym, w związku z czym nie możemy polegać na ich zrozumieniu polszczyzny jako na sprawnym sposobie komunikacji – mówi gość programu „Misja Integracja” dr Paweł Rutkowski.

Piotr Pawłowski i dr Paweł Rutkowski

Jak przekonuje Rutkowski, kultura Głuchych jest unikalna: mają własną poezją, savoir-vivre czy historię. Łączy ich też doświadczenie bycia Głuchym w słyszącym społeczeństwie:

- Jest taki słynny obraz amerykańskiej głuchej malarki Susan Dupor, która narysowała głuche dziecko w rodzinie słyszącej. To dziecko jest położone pod stołem, za którym siedzą dorośli. Twarze dorosłych są rozmazane, co interpretujemy w oczywisty sposób: odczytywanie mowy z ust dla głuchego jest arcytrudne. Ta metafora, że Głuchy jest jak pies w rodzinie - pokazuje dobrze, jak wielu Głuchych odczuwa swoje miejsce w świecie słyszących: jako bycie gdzieś na marginesie, bycie gdzieś poza – zauważa Rutkowski. 

Fragment podręcznika dla dzieci ze specjalnymi potrzebami na stronie naszelementarz.men.gov.pl

W programie pokazujemy, jak tworzy się korpus Polskiego Języka Migowego. To olbrzymi zbiór tekstów zamiganych przez osoby niesłyszace, który jest analizowany i opisywany przez pracowników uniwersytetu. Informacje zebrane w ramach korpusu mogą być wykorzystane np. do stworzenia elektronicznych słowników Polskiego Języka Migowego.

Przyglądamy się również nagraniom materiałów do podręczników dla dzieci niesłyszących. To programy komputerowe, w których po najechaniu myszką na odpowiednią ikonę wyświetli się tłumaczenie na Polski Język Migowy. Pierwsze podręczniki już można pobrać ze strony naszelementarz.men.gov.pl, a na portalu niepełnosprawni.pl zobaczyć, jak toczą się prace nad podręcznikami do 5 klasy szkoły podstawowej. 

Zapraszamy do oglądania programu „Misja Integracja” w każdą sobotę o godzinie 8:50 na antenie TVP3 Regionalna. Powtórka w poniedziałek ok. godz. 15:40.

Po emisji każdy odcinek będzie dostępny na portalu Niepelnosprawni.pl oraz na stronie INTEGRACJI w zakładce Odcinki programu „Misja Integracja”.

Zachęcamy do korespondencji, proponowania tematów i bohaterów programu, piętnowania absurdów i dzielenia się z nami ciekawostkami. Napisz do nas: program@integracja.org.

TVP3 dostępna jest w sieciach kablowych oraz na platformach satelitarnych na następujących pozycjach:

NC+ – 217, Cyfrowy Polsat – 198, UPC – 320, UPC (dawne ASTER) – 102, VECTRA – 103, Multimedia Polska – 33, TOYA – 13, PETRUS – 114, INEA – 8, Sat Film – 43, PROMAX – 7