Lista Mocy 1918-2018. Andrzej Dłużniewski

1939–2012
malarz, rzeźbiarz, performer, pisarz

Urodził się 3 sierpnia 1939 r. w Poznaniu. Studiował na Wydziale Rzeźby w Akademii Sztuk Pięknych (ASP) w Warszawie w Pracowni Mariana Wnuka i Pracowni Projektowania Brył i Płaszczyzn Oskara Hansena. W 1968 r. bronił dyplom, wykonując wówczas jedną z najbardziej kontrowersyjnych prac na wydziale. W dużej „piaskownicy” z suchym piaskiem artysta uformował fantastyczne krajobrazy i dołączył do tego dokumentację fotograficzną. Początkowo nie chciano przyznać mu dyplomu, ale po długiej dyskusji członków komisji przeważyła opinia, że pracę można rozpatrywać w kategoriach rzeźbiarskich.

Wcześniej Andrzej Dłużniewski studiował architekturę na Politechnice Wrocławskiej i był wolnym słuchaczem na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. To wszechstronne wykształcenie miało wpływ na późniejsze działania artystyczne, których nie sposób zamknąć w wąskich ramach interpretacyjnych. Artysta często zmieniał język swojej sztuki i sięgał po najrozmaitsze środki wyrazu. Malował obrazy, składał kolaże, budował para przedmioty, był autorem performance’ów, działań procesualnych i instalacji przestrzennych, nie wyróżniając przy tym żadnego z tych sposobów wypowiedzi.

W 1970 r. został wykładowcą w warszawskiej ASP, a w 1991 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Pracę pedagoga bardzo cenił i wykonywał ją do emerytury, na którą przeszedł w 2012 r.

W 1997 r. w wyniku wypadku samochodowego stracił wzrok, nie przerwał jednak pracy artystycznej ani pedagogicznej. O swoim położeniu mówił: „To paradoksalna sytuacja, że właśnie po utracie wzroku przyszło mi do głowy, do głowy – to bardzo ważne – aby malować obrazy. Oczywiście nie samodzielnie, ale z pomocą żony, z pomocą przyjaciela Macieja Sawickiego. Przedtem bardzo rzadko malowałem. (...) Ta sytuacja niewidzenia spowodowała, że ja zacząłem widzieć «do środka». (...) Znikają realia, ale powstają jakieś inne wizje, bardziej z głowy niż z doświadczenia”.

Artysta tworzył wyłącznie na podstawie tego, co pamiętał. Pisał też książki. W 1991 r. wydał dość specyficzne dzieło zatytułowane „T.” – połączenie monografii i dzieła autorskiego, odsłaniające różnorodne związki między sztuką wizualną, poezją i refleksją nad prostymi, ale ważnymi pojęciami. W 2000 r. opublikował zbiór powiastek filozoficzny „Odlot”.
Był laureatem wielu nagród, wśród nich Nagrody im. Katarzyny Kobro (2003) i Nagrody im. Jana Cybisa (2006).

Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Poznaniu i we Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie, MOCAK w Krakowie, CSW Elektrownia w Radomiu, Muzeum w Bydgoszczy, Muzeum w Chełmie, Bibliotece Narodowej w Warszawie, warszawskiej Zachęcie i wielu kolekcjach za granicą.