Czy przysługuje mi prawo do renty?

Choruję na schizofrenię paranoidalną i chorobę Crohna. Jestem także uzależniony od narkotyków i alkoholu. Kilka razy byłem hospitalizowany, tzn. na odwyku. Posiadam orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym, wydane przez PCPR. Postanowiłem ubiegać się o rentę. W sumie mam ok. 4 lat pracy. Jeżeli choruję od 20 r. ż. (a mam teraz 32) to muszę udokumentować 5 lat pracy w ciągu 10 lecia? Czy 1 rok, bo zachorowałem przecież jak miałem 20 lat?

Szanowny Panie,

zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1. jest niezdolny do pracy;
2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;
3. niezdolność do pracy powstała w odpowiednim okresie, w szczególności w okresie, w którym były opłacane składki na ubezpieczenie rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;
4. nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Ust. 2 art. 57 mówi, że przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Zgodnie natomiast z art.  58.1. w/w ustawy - warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1. 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;
2. 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;
3. 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;
4. 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;
5. 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Ust. 2 tego artykułu mówi, że okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Zgodnie z ust. 3, jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.

Ust. 4 art. 58 mówi, że przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.          

Ustęp 2 w/w przepisu wskazuje, iż dany okres składkowy powinien być osiągnięty w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Ważny będzie w tym wypadku ustalony przez lekarza orzecznika ZUS dzień powstania niezdolności do pracy.

Niezależnie warto zainteresować się czy nie przysługiwałaby Panu renta socjalna, której otrzymywanie nie jest uzależnione od posiadania okresów składkowych. Zgodnie z art. 4.1 ustawy o rencie socjalnej - renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

• przed ukończeniem 18. roku życia;
• w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia;
• w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Grzegorz Jaroszczyk

prawnik