13 pensja a zwolnienie z pracy w celu wykonania specjalistycznych zabiegów i badań

Jestem osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, zatrudnioną w administracji samorządowej. Ostatnimi czasy mam problemy zdrowotne i w ubiegłym roku (2018) przebywałem na zwolnieniu lekarskim 180 dni. Aby otrzymać dodatkowe wynagrodzenie, tzw. 13 pensję trzeba przepracować min. pół roku. Ja, oprócz zwolnienia lekarskiego korzystałem z dodatkowego zwolnienia z pracy w celu wykonania specjalistycznych zabiegów i badań co wg. ustawy o rehabilitacji jest traktowane jako urlop wypoczynkowy i nie obniża wynagrodzenia. Łącznie zwolnienie lekarskie (180 dni) i zwolnienie z pracy w celu wykonania zabiegów specjalistycznych przekroczyło pół roku, co wg kadr wyklucza mnie z listy pracowników wyznaczonych do otrzymania 13 wynagrodzenia. Wg mnie jest to błędna interpretacja, ponieważ zwolnienie z pracy w celu wykonania specjalistycznych zabiegów i badań nie obniża wynagrodzenia i jest traktowane jako urlop wypoczynkowy w przypadku osoby z niepełnosprawnością. Proszę o przedstawienie przez Państwo opinii w tym temacie. 

Szanowny Panie

Spawy, o które Pan pyta, reguluje ustawa z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (tj. Dz.U. z 2018, poz. 1872).

Na tle redakcji przepisów tej ustawy prowadzona była w orzecznictwie i doktrynie dyskusja w temacie pojęcia „przepracowania” i nieobecności w pracy, które mają pływ na wypłatę 13 wynagrodzenia. Ostatecznie uznano, iż okresy pobierania przez pracownika niezdolnego do pracy wynagrodzenia i zasiłku chorobowego nie podlegają wliczeniu do 6-miesięcznego okresu przepracowanego w danym roku kalendarzowym, wymaganego do nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego na podstawie art. 2 ust 2 w/w ustawy (tak uchwała Sądu Najwyższego z 7.7.2011 r., III PZP 3/11, OSNP 2012, Nr 1–2, poz. 3). Liczy się efektywne przepracowanie danego okresu.

Zgadzam się w tym miejscu z Panem, że zwolnienia z pracy w celu wykonania specjalistycznych zabiegów nie są zwolnieniami lekarskimi. Jednakże nie zgodzę się z Panem co do urlopowego charakteru tych zwolnień. Zwolnienia te nie stanowią urlopu dodatkowego regulowanego ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Urlop dodatkowy to tak naprawdę rodzaj urlopu wypoczynkowego przysługującego osobie z niepełnosprawnością. Odpłatne zwolnienie od pracy w celu wykonania specjalistycznych zabiegów ma inny cel i nie ma przez to cech urlopu, ani nie jest jednocześnie zwolnieniem lekarskim. Jest to w mojej opinii kwalifikowane jako okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Jednakże artykuł 2 ust. 3 pkt 6  omawianej ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu przewiduje, że przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane w przypadkach korzystania z urlopu:

1) wychowawczego,

2) macierzyńskiego,

3) ojcowskiego,

4) na warunkach urlopu macierzyńskiego,

5) dla poratowania zdrowia,

6) do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego – przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego.

Z powyższego wyliczenia wynika, że w sytuacji zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy powyższe okoliczności są okresami usprawiedliwionej nieobecności w pracy i należy je traktować jako okresy przepracowane. Wszystkie inne okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy należy traktować jako okresy nieprzepracowane. Takie stanowisko zajął SN w uzasadnieniu do wskazanej uchwały z 25.07.2003 r. III PZP 7/03, do której nawiązuje uchwała SN z 7.07.2011 r. III PZP 3/11 (tak w "Trzynastka. Dodatkowe wynagrodzenie roczne", red. Marek Rotkiewicz, 2016)

Na tle powyższego zauważam, że do tej pory nie spotkałem się z oceną prawną charakteru odpłatnego zwolnienia od pracy w celu wykonania specjalistycznych zabiegów do celów ww. ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu. Wydaje mi się, że będą one jednak kwalifikowane jako inne okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy traktowane jako okresy nieprzepracowane.

Warto może jednak złożyć do pracodawcy odwołanie w tym zakresie. Decyzja należy do Pana. Zalecam dokładne zapoznanie się z ustawą o dodatkowym wynagrodzeniu oraz przeanalizowanie charakteru prawnego odpłatnego zwolnienia od pracy w celu wykonania specjalistycznych badań/zabiegów.

Z poważaniem,

dr Michał Urban, radca prawny