Wielka Brytania - niepełnosprawni na rynku pracy

Powierzchnia: 244,820 km kw.
Ludność: 60,1 mln (2002)
Język: angielski, walijski, szkocka odmiana galijskiego
Stolica: Londyn
Religia: Kościoły anglikański i rzymskokatolicki, wyznawcy islamu, prezbiterianie, metodyści Jednostka monetarna: funt brytyjski
Dochód na głowę: 25 300 USD (2002)
Ustrój: monarchia konstytucyjna
Głowa państwa: królowa Elżbieta II
Szef rządu: premier Anthony Blair
Data przystąpienia do UE: 1973

Wielka Brytania (Anglia, Szkocja, Walia) i Irlandia Północna, tworzące tzw. Zjednoczone Królestwo mają ponad 60 mln mieszkańców. Według danych z 1997 r. liczba osób niepełnosprawnych w wieku aktywności zawodowej szacowana jest na ponad 5 mln.

Podstawowym dokumentem kształtującym politykę wobec osób niepełnosprawnych jest Ustawa o dyskryminacji osób niepełnosprawnych z 1995 r., która dotyczy: edukacji, zatrudnienia, dostępu do towarów, urządzeń komunalnych i usług przeznaczonych dla osób pełnosprawnych, wynajmowania i sprzedaży nieruchomości oraz dostępu do publicznych środków transportu.

Uznaje ona za bezprawne nie udostępnianie osobom niepełnosprawnym istniejących systemów dla osób pełnosprawnych oraz traktowanie ich w odmienny sposób tylko z powodu niepełnosprawności.

Zatrudnianie osób niepełnosprawnych jest oparte na prawie wszystkich do pracy i zakazie dyskryminacji. Pracodawcy mają dwa obowiązki:

1. Nie dyskryminowanie osób niepełnosprawnych ubiegających się o pracę. 
2. Rozsądne i uzasadnione przystosowanie środowiska pracy oraz samego procesu pracy do potrzeb pracownika niepełnosprawnego.

Dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne stworzono następujące zachęty materialne: mogą oni otrzymać subwencje na przystosowanie stanowiska pracy, zakup specjalnego sprzętu, pomoc osobistego asystenta pracownikowi przyjmowanemu do pracy (jeśli taka pomoc jest potrzebna), dojazd do pracy (jeżeli nie może korzystać z publicznych środków komunikacji z uwagi na swoją niepełnosprawność), zapewnienie tłumacza języka migowego dla pracownika głuchego i lektora dla pracownika niewidomego.

Od kilku lat w Wielkiej Brytanii powstają specjalne agencje, zajmujące się zatrudnianiem wspomaganym osób niepełnosprawnych w zwykłych zakładach pracy. Starają się one wyszukiwać pracodawców, którzy są gotowi zatrudniać osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności. W 1996 r. działało 158 takich agencji. Efektem ich pracy było zatrudnienie około 5 tys. osób na otwartym rynku pracy.

Zatrudnieniem chronionym osób niepełnosprawnych zajmuje się specjalne przedsiębiorstwo Remploy, powołane w 1946 r., które jest subwencjonowane przez rząd. Prowadzi około 100 specjalnych zakładów pracy, które zatrudniają ponad 10 tys. osób niepełnosprawnych. Ponadto organizacje pozarządowe i władze lokalne prowadzą około 125 zakładów pracy chronionej i zatrudniają 7 tys. pracowników niepełnosprawnych.

Przeprowadzane w 1996 r. badania wykazały, że zdecydowana większość osób niepełnosprawnych pracuje na otwartym rynku pracy: 943 tys. mężczyzn i 726 tys. kobiet. Ponadto 295 tys. osób niepełnosprawnych prowadziło własną działalność gospodarczą.

Stopa bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych w latach 2000/2001 wynosiła 11 proc.

Oprac. Tadeusz Majewski.
Niniejszy dokument został opublikowany dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej. Poglądy w nim wyrażone należą do Autora i nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego stanowiska UE