Jaką mogę uzyskać pomoc jako żona niepełnosprawnej osoby?

Jestem żoną niepełnosprawnej osoby, nie mogę pracować, sprawując opiekę. Jaką mogę uzyskać pomoc?

Szanowna Pani,

część małżonków składa wnioski do wydziału świadczeń rodzinnych o świadczenie pielęgnacyjne (które od 1 stycznia 2020 wynosi 1830 zł) zamiast specjalnego zasiłku opiekuńczego (620 zł.) z tytułu opieki nad swoim niepełnosprawnym w stopniu znacznym małżonkiem, następnie po otrzymaniu odmowy i po wyczerpaniu drogi administracyjnej składa skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Odwołanie do sądu nie daje gwarancji sukcesu (choć generalnie orzecznictwo sądów administracyjnych jest na korzyść małżonków), bo to już sąd w indywidualnej sprawie ocenia pod kątem nawet przepisów Konstytucji RP zasadność uchylenia decyzji w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki np. nad swoim mężem posiadającym orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Jak stwierdził w uzasadnieniu do wyroku z dnia 13.06.2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjnego we Wrocławiu (sygn. akt IV SA/Wr 208/18) - „Stanowisko Kolegium Odwoławczego uznające, że choć małżonek może otrzymać świadczenie to tylko w sytuacji kiedy nie ma innych osób spokrewnionych pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, jest nieprawidłowe. Z doświadczenia życiowego wynika, że małżonek przede wszystkim i w pierwszej kolejności jest obowiązany do opieki i pomocy osobie niepełnosprawnej. Uprawnienie do świadczenie pielęgnacyjnego dla innych krewnych takiej osoby, nawet spokrewnionych z nią z w pierwszym stopniu, ma miejsce dopiero wówczas, gdy małżonek osoby wymagającej opieki nie jest w stanie tej opieki sprawować z uwagi na swoją niepełnosprawność.”

Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia z dnia 27 czerwca 2014 w sprawie o sygn. akt I OSK 789/13, który stwierdził – „uprawnienie do świadczenia pielęgnacyjnego dla krewnych "otwiera się" dopiero wówczas, gdy małżonek osoby wymagającej opieki jest niepełnosprawny w stopniu znacznym (co uniemożliwia mu wypełnianie we właściwy sposób obowiązku alimentacyjnego), ale sam fakt pozostawania w związku małżeńskim osoby wymagającej opieki, przy wypełnieniu przesłanek, o jakich mowa w art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, nie wyklucza świadczenia pielęgnacyjnego dla jego małżonka.”

Warto zapoznać się z artykułami podejmującymi zagadnienie zawarte w pytaniu na naszej stronie.

NSA: opiekunowi osoby dorosłej nie można odmówić przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.

Z poważaniem,

Grzegorz Jaroszczyk, prawnik