Świadczenie pielęgnacyjne na niepełnosprawną siostrę męża

Witam. Od wielu lat, myślę że gdzieś od 13 (od śmierci teściowej) opiekuję się niepełnosprawną od urodzenia, siostrą męża. Jestem jej opiekunem prawnym, szwagierka od 13 lat mieszka z nami. Ja musiałam zrezygnować z pracy ponieważ ona wymaga całodobowej opieki, a mąż, aby utrzymać nas finansowo, wyjechał za granicę do pracy. Ja rozumię, że niby nie jestem obciążona obowiązkiem alimentacyjnym, tylko mój mąż, ale ja jako kobieta sama nie zarobiłabym na dom. Nie otrzymuję żadnej pomocy od państwa z tego względu, że jak by nie było, odciążam państwo z wydatków jakie by ponosiło, gdybym nie zaopiekowała się szwagierką. Lata lecą, nie mam odprowadzanych składek emerytalnych, nie rozumiem takiego prawa!!! Dlaczego traktuje mnie inaczej niż innych opiekunów. Przez niepełnosprawność mojej szwagierki, żyjemy z mężem z dała od siebie, a ja patrząc w przyszłość myślę o tym, że poświęciłam się opiece, ale niestety nie mam z tego względu żadnego świadczenia ani szans na emeryturę. Proszę o poradę.

Szanowna Pani,

Zgodnie z art. 17 ust 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej:

1. matce albo ojcu,
2. opiekunowi faktycznemu dziecka,
3. osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
4. innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności

- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Jak wynika z art. 17 ust 1a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, osobom, o których mowa w ust. 1 pkt 4, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1. rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2. nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
3. nie ma osób, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Uprawnienie do  otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego, dalsza osoba – w stosunku bliskości do potrzebującego pomocy – uzyska dopiero w sytuacji, gdy brak będzie osoby zobowiązanej w pierwszej kolejności do alimentacji, tzn., gdy takiej osoby nie będzie albo gdy osoba taka nie będzie w stanie sprawować opieki nad potrzebującym (zgodnie z treścią art. 17 ust. 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych).

W Pani sytuacji mamy także tę kwestię, iż jest Pani ponadto opiekunem prawnym osoby (tak napisała Pani w swoim pytaniu, nie przybliżając jednak szczegółów).

Mając powyższe na uwadze uważam, iż można w tym wypadku składać wniosek o świadczenie. Trzeba go jednak bardzo indywidualnie uzasadnić. Pani sprawa ma indywidualny stan faktyczny i należy także odpowiednio reagować w trakcie postępowania na wszystkie czynności organu. Dlatego warto może też skorzystać z pomocy prawnika w punkcie nieodpłatnych porad prawnych.

Z poważaniem,

dr Michał Urban, radca prawny