5 maja - Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną i jednocześnie Dzień Przeciwdziałania Dyskryminacji Osób z Niepełnosprawnością – to nieprzypadkowa data powstania w 2021 roku Koalicji „Przewijamy Polskę”. Od 4 lat trwa nieprzerwanie akcja społeczna mająca na celu promowanie i powstawanie w naszym kraju KOMFORTEK - na wzór pomieszczeń typu Changing Places, czyli specjalnych pomieszczeń toaletowo-pielęgnacyjnych, w których osoby z niepełnosprawnością mogą dokonywać czynności higienicznych w sposób godny, z poszanowaniem intymności i bezpieczeństwa. Jest to możliwe dzięki wyposażeniu komfortek w leżanki, optymalnie również w podnośniki i bezprogowe prysznice, gdyż wówczas jest możliwy transfer osoby na wózku i obmycie osoby leżącej.
W komfortce można zmienić pieluchę, pieluchomajtki lub podpaskę u leżącej osoby, wykonać cewnikowanie lub wlewkę doodbytniczą w razie ataku epilepsji lub po prostu przygotować się do skorzystania z sedesu i transferu podnośnikiem. Asystujący opiekun wówczas tylko pomaga, a nie dźwiga i nie przenosi osoby z niepełnosprawnością.
W sytuacji, kiedy toaleta nie ma leżanki ani podnośnika, pozostaje wyłącznie podłoga, na której kładzie się tę osobę, by dokonać ww. czynności. Z powodu braku komfortek wykorzystywane są również ławki, trawniki w parku, rozłożone siedzenia w samochodach lub bagażniki, albo - niestety - podłogi toalet publicznych, które są często zabrudzone, zimne i mokre, Przykrywa je się je wtedy gazetami, folią czy karimatą i na tym kładzie się człowieka, a samemu przy nim klęka... Są to sytuacje antygodnościowe, dyskryminujące, których nikt nie powinien doświadczać.
Przez 4 lata Koalicja „Przewijamy Polskę”, którą aktualnie tworzą:
- Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym „Żurawinka” z Poznania,
- Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki
- Fundacja Integracja z Warszawy
skutecznie wprowadziła do obiegu publicznego neologizm „komfortka”, zwracając jednocześnie uwagę na ogromną, niezaspokojoną potrzebę społeczną dotyczącą co najmniej 150 tysięcy Polek i Polaków. Udało się także doprowadzić do zmiany prawa - powstania Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 27 marca 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniajacego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Obowiązujące przepisy nie są jeszcze w pełni satysfakcjonujące, ponieważ dotyczą tylko nowopowstających, wielkopowierzchniowych obiektów, stacji paliw powyżej 300 mkw, położonych przy autostradach i drogach ekspresowych i oraz budynków służby zdrowia. Przed Koalicją kolejne zmiany rozporządzenia, doprecyzujące zapisy, co przyniesie wzrost świadomości społecznej, większe zaangażowanie architektów i projektantów, przychylność właścicieli i zarządców obiektów, a także samorządów - a finalnie spowoduje wiele kolejnych, nowych lokalizacji komfortek w całej Polsce.
Lokalizacje zabytkowe i komercyjne
Po 4 latach działalności Koalicji i prowadzenia pro bono akcji społecznej „Przewijamy Polskę” w ogólnodostępnej bazie adresowej są 63 komfortki o różnym standardzie (czasem sąto tylko małe pomieszczenia z leżanką), ale wiemy, że komfortek jest dużo więcej, nie wszystkie są bowiem do nas zgłaszane. Pracujemy nad tym, aby odkryć wszystkie lokalizacje w Polsce – i będziemy o nich informować w najbliższych dniach. Wiemy, że możemy liczyć kolejne komfortki w dziesiątkach nowych lokalizacji (!). Temu wzrostowi sprzyja m.in. Konkurs Architektoniczno-Urbanistyczny „Lider Dostępności” i jego 10. edycja, której zwycięzcy będą zaprezentowani i uhonorowani w najbliższych tygodniach przez Prezydenta RP. W zgłoszeniach do konkursu obiektów i miejsc komfortki są jednymi z istotnych elementów dostępności.
W 4. roku działalności Koalicji doszły kolejne lokalizacje w obiektach zabytkowych. Do komfortek w Zamku Cesarskim w Poznaniu i Zamku Królewskim na Wawelu dołączyły dwie w Warszawie w: Pałacu Prezydenckim i Pałacu w Wilanowie.
Powstała też wzorcowa komfortka w obiekcie komercyjnym, w sklepie medycznym „Promed” w Chojnicach. Ma ona blisko 12 mkw, pełen węzeł sanitarny, prysznic z wanną i nawet dwa podnośniki – przyścienny i sufitowy. To poza kosztowną prywatną inwestycją wyraz odpowiedzialności społecznej właścicieli sklepu wobec klientów.
Partnerzy i sprzymierzeńcy
Koalicję wspierają różne środowiska i w różnych formach: koordynatorzy dostępności, politycy, dziennikarze, przedsiębiorcy, społecznicy, osoby opiniotwórcze… Cenimy każdy kontakt, pomoc i zaangażowanie. 5 maja 2025 roku finalizujemy podpisanie porozumienia o współpracy z Fundacją Różowa Skrzyneczka, która przeciwdziała wykluczeniu menstruacyjnemu. To kolejny problem w naszym kraju, który należy rozwiązać, aby wszystkie dziewczynki i kobiety stać było na podpaski, tampony, majtki menstruacyjne także wtedy, gdy sytuacja zaskoczy je w szkole, kawiarni, na spacerze, zakupach albo wydarzeniu sportowym czy kulturalnym. W Polsce jest już ponad 20 tysięcy różowych skrzyneczek – teraz doposażone w nie będą także komfortki. Uznaliśmy jednak, że najpierw otrzymają różowe skrzyneczki te komfortki, w których poza leżanką jest również podnośnik. Chcemy tym samym podkreślić znaczenie tego urządzenia, ponieważ zapewnia ono nie tylko bezpieczny transfer z wózka na leżankę czy sedes, ale także chroni zdrowie i bezpieczeństwo opiekuna, który dzięki podnośnikowi nie musi dźwigać i przenosić osoby z niepełnosprawnością. Tak oto będziemy wzajemnie wspierać swoje działania. Przypominamy przy okazji, że o środki w różowych skrzyneczkach musi zadbać właściciel/zarządca obiektu.
Partnerami Koalicji są też samorządy miast, w których działają organizacje wchodzące w jej skład: miasta Lublin, Poznań i Warszawa. W każdym z nich powstają komfortki dzięki ich przychylności i środkom. Warto wymienić komfortki doposażone ze środków miejskich m.in. w Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji „Bystrzyca” czy w toalecie miejskiej w Lublinie przy ul. 3 Maja 1, Galerię Miejską Arsenał oraz Zakład Opiekuńczo-Leczniczy i Rehabilitacji Medycznej w Poznaniu, a także Centra Aktywności Międzypokoleniowej w Warszawie.
Ambasadorzy i koordynatorki
Koalicję wspierają Ambasadorki i Ambasadorzy akcji społecznej „Przewijamy Polskę” – to dwanaścioro osób z różnych miast i w różnym wieku, samodzielnych lub działających z pomocą rodziców, asystentów lub partnerów. Zostali wybrani i wyróżnieni przez Koalicję, ale też zobowiązali się do promowania idei komfortek i z tego zadania starają się wywiązywać – wiele komfortek, zwłaszcza w Poznaniu, Gliwicach i Krakowie, to efekt ich bezpośredniego zaangażowania. Promują także komfortki plenerowe, czyli specjalne namioty z leżankami i podnośnikami, niezbędne podczas wydarzeń organizowanych w przestrzeni publicznej podczas festiwali, jarmarków, pikników, koncertów itp.
Nowe działania
W tym roku Koalicja rozpoczęła budowanie sieci aktywnych rodziców/opiekunów, zwłaszcza matek dzieci i osób dorosłych całkowicie zależnych. W swoich miastach i okolicy będą oni koordynatorami regionalnymi Koalicji „Przewijamy Polskę”. Wierzymy, że dzięki temu staną się bardziej skuteczni i podmiotowo traktowani przez władze samorządowe, urzędy i placówki, zarządców i właścicieli obiektów, media oraz organizacje pozarządowe. Pierwsze koordynatorki to panie: Mariola Lesiak-Bzdak w Małopolsce, mama naszej Ambasadorki 12-letniej Emmy, i Joanna Marnik na Podkarpaciu, mama 22-letniego Bruna.
Spór prawny o słowo i znak słowno-graficzny
Niespodziewanie naszym działaniom pro bono i wolontaryjemu zaangażowaniu zaczęły towarzyszyć szokujące i poważne problemy – od kilku miesięcy zmagamy się z działaniami polegającymi na próbach przywłaszczenia sobie dorobku Koalicji poprzez zastrzeganie słowa „komfortka” oraz znaku słowno-graficznego i rejestrowanie ich w Urzędzie Patentowym RP przez podmioty gospodarcze, w tym organizację pozarządową. Nie ma na to naszej zgody, „komfortka” jest własnością intelektualną Koalicji, dlatego kosztem dużej energii i środków finansowych sprzeciwiamy się formalnie takim działaniom, składając kolejne sprzeciwy. Jesteśmy jednak zawsze otwarci na uczciwą współpracę opartą na podpisanych porozumieniach i cesjach.
Cały tydzień w mediach
5 maja to Dzień Walki z Dyskryminacją Osób z Niepełnosprawnością i Dzień Walki o Godność Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. Usłyszymy tego dnia o wielu inicjatywach i wydarzeniach związanych ze środowiskiem osób z niepełnosprawnością, mówiących o nich i do nich skierowanych, Koalicja „Przewijamy Polskę” wydłuża w tym roku te dni i będzie o swoich działaniach na rzecz godności osób z niepełnosprawnością i ich niedyskryminowania informować przez cały nadchodzący tydzień, do poniedziałku 12 maja! Warto więc zaglądać na naszą stronę www.komfortki.pl i media społecznościowe, aby sprawdzić i poszerzyć swoją wiedzę na temat komfortek, przeczytać o ludziach je promujących, o ich pomysłach i działaniach, a także poznać kolejne lokalizacje tych pomieszczeń.
Z przyjemnością też odpowiemy na wszelkie pytania, które można zadawać w formie Q&A w mediach społecznościowych Koalicji i organizacji Koalicjantek (Żurawinka, Integracja i LFOON), a my na koniec KOMFORTKOWEGO TYGODNIA na wszystkie pytania odpowiemy.
Zapraszamy do kontaktu, promowania i tworzenia komfortek oraz zgłaszania ich do bazy adresowej poprzez formularz dostępny tutaj: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfzq25c-80CserKf6YCe197aT-27Ro12WkUR5fjzyrwMuXDQg/viewform?pli=1.
