Zdrowy tryb życia i zero waste

Koniec lata sprzyja melancholii i tęsknocie za słońcem, spacerami i wyjazdami na łono natury. Wiele osób, które na lato zmieniły tryb życia na zdrowszy i zaczęły stosować zasady zero lub less waste, na jesień powraca do starych przyzwyczajeń. Ale ta pora roku nie musi być smutna, a zdrowy tryb życia i zero waste powinny pozostać na dłużej. Zero waste to nie moda, a świadome podejmowanie racjonalnych decyzji, mających w konsekwencji przyczynić się do mniejszego zanieczyszczenia planety.

 

Zdrowy tryb życia i zero lub less waste są korzystne, jednak czasem trudno zmienić wypracowane przez lata nawyki. Jak zatem żyć zdrowo w zgodzie z naturą? Jak przy tym oszczędzać? I dlaczego to ważne także dla naszej psychiki?

Dietetycy zalecają picie 2–3 litrów wody dziennie. Latem nie ma z tym problemu, ponieważ przy upalnej pogodzie częściej sięgamy po orzeźwienie w postaci wody, jesienią i zimą pijemy jednak mniej. Dodajmy przy tym, że sięganie po wodę z plastikowych butelek nie jest korzystne dla planety. Dlaczego? Otóż do wyprodukowania i zakapslowania butelki także potrzebna jest woda, co w efekcie sprawia, że kupując jedną butelkę plastikową litrowej wody, zużywamy od razu 3 litry wody powstałe w wyniku produkcji. To jeszcze nic. Na produkcję ubrań z szafy każdego z nas idą tysiące litrów! Na wyprodukowanie jednej koszulki potrzeba prawie 2500 litrów wody, pary jeansów około 6700 litrów, a na kurtkę zimową 68 000 litrów wody (!). Dobrym pomysłem na niemarnowanie wody i jednocześnie dbanie o nawodnienie organizmu są dzbanki lub butelki z filtrami wielorazowego użytku, które pozwalają oszczędzić planecie trochę plastiku. Do tego w zasięgu wzroku przypominają, że trzeba wodę pić.

 

Wodę należy oszczędzać, także biorąc prysznic zamiast kąpieli, nie myjąc zębów lecącą z kranu wodą, pilnując nieprzeciekania kranów, a także zakręcając wodę podczas mycia rąk. Drobne nawyki pozwalają dużo zaoszczędzić w skali roku, co przekłada się także na to, że mniej zapłacimy za zużycie wody.

Zdaniem dietetyków najzdrowsza dieta jest oparta na warzywach, owocach i produktach pełnoziarnistych, czyli bogata w niskoprzetworzone produkty z jednoczesnym ograniczeniem mięsa. Taka dieta nie tylko korzystnie wpływa na organizm, ale także na planetę. Produkcja mięsa pochłania bowiem dużo wody, a masowa jego produkcja sprawia, że do atmosfery uwalniają się ogromne ilości gazów cieplarnianych. Produkcja warzyw nie zostawia aż takiego śladu węglowgo.

 

Weźmy pod lupę zużycie wody do produkcji kilku popularnych produktów:

✔ 1 kg wołowiny – potrzeba 15 415 litrów wody;

✔ 1 kg wieprzowiny – 6000 litrów wody;

✔ 1 kg drobiu – 4235 litrów;

✔ 1 kg chleba – 1600 litrów wody;

✔ 1 kg bananów – 790 litrów wody;

✔ 1 kg ziemniaków – 287 litrów wody;

✔ 1 kg pomidorów – 214 litrów wody.

 

Skąd te liczby? Otóż trzeba wziąć pod uwagę nie tylko samą produkcję (czyli to, ile zwierzę pije), ale także produkcję pokarmów, które spożywa. Pod tym względem uprawa warzyw jest bardziej ekologiczna, gdyż jedyne, co trzeba uwzględnić, to podlewanie oraz wodę potrzebną do produkcji nawozów.

Skoro wiemy już, ile wody potrzeba do produkcji ubrań, to przed każdym odzieżowym zakupem zawahajmy się na chwilę – czy to jest nam potrzebne? Czy nie mamy podobnej rzeczy w szafie? Czy produkt jest dobrej jakości i posłuży nam dłużej niż kilka miesięcy? Kupowanie taniej odzieży kiepskiej jakości nie tylko naraża nas na ciągłe wydatki, ale bardzo szkodzi planecie. Czasem lepiej więcej dołożyć, a mieć ubranie na dłużej. Proponujemy sklepy i aplikacje z używaną odzieżą.

 

- Warto zwrócić uwagę także na prezenty, które kupujemy dla bliskich. Ciekawą alternatywą, dobrą dla środowiska, są punkty, w których można kupić usługi, np. lot balonem czy przejazd samochodem. Wtedy kupujemy doświadczenia, a nie produkty, które będą zalegać na półkach – dodaje psycholog Marta Bogucka.

- Zero waste jest celem, który jest etyczny, ekonomiczny, skuteczny i wizjonerski, aby prowadzić ludzi ku zmianie stylu życia i praktyk, które naśladują naturalne cykle odnawiania się, gdzie wszelki materiał, którego się pozbyto, jest zaprojektowany tak, by być zasobem do wykorzystania przez innych – wg Zero Waste International Alliance.

 

Osoby chcące żyć w duchu zero waste powinny dbać o eliminację szkodliwych odpadów, jak najwięcej z nich przetwarzać, a także żyć i kupować rozsądnie, aby marnować jak najmniej. Stąd tak wiele mówi się o właściwej segregacji odpadów, niedrukowaniu dokumentów, jeśli to niekonieczne, planowaniu zakupów, także spożywczych, aby jak najmniej marnować.

 

Zasady zero waste zostały przedstawione w książce Pokochaj swój dom, której autorką jest Béa Johnson, amerykańska aktywistka zajmująca się ochroną środowiska, i określane są jako zasada 5 R:

 

1. Refuse, czyli odmawiać. Chodzi tu przede wszystkim o rezygnację z kupowania tzw. dóbr drugiej potrzeby. Podejmowanie decyzji zakupowej powinno dotyczyć wyłącznie niezbędnych produktów, które nie będą w przyszłości generować odpadów.

2. Reduce, czyli ograniczać. Mowa tu o racjonalnych zakupach, bez powielania liczby produktów, które już mamy, i bez kupowania na zapas.

3. Reuse, czyli ponownie użyć. Trzeba korzystać z wielorazowych produktów oraz nie wyrzucać rzeczy, które można ponownie wykorzystać.

4. Recycle, czyli przetwarzać, segregować. Mowa tu przede wszystkim o odpowiedniej segregacji śmieci.

5. Rot, czyli kompostować. Ostatni krok pozwalający wykorzystać roślinne odpady i kuchenne resztki w celu wytworzenia naturalnego nawozu – w Polsce w każdym śmietniku osiedlowym znajduje się kontener na odpady bio. Obowiązek posiadania takiego kontenera mają też mieszkańcy domków jednorodzinnych.

 

Wprowadzenie wszystkich zasad zero waste może być trudne, dlatego jest jeszcze jeden ruch – less waste. Nie jest to też chwilowa moda, ale świadome podejmowanie działań oraz promocja zachowań i nawyków mających na celu ograniczenie produkcji i odpadów. W praktyce zawęża krąg działań i motywuje do podejmowania racjonalnych wyborów przy zakupie, stawiając na produkty dobrej jakości, które posłużą długo.

Rosnący konsumpcjonizm bardzo zanieczyszcza planetę i przekłada się na rosnącą produkcję, która z kolei pochłania dużo wody i dużo pieniędzy z naszego portfela (oraz pozostawia ślad węglowy). Ograniczając zakupy do niezbędnego minimum, możemy bardzo dużo zaoszczędzić. I żyć zdrowiej!

 

Spokój ducha jest bardzo ważny, a zapewnić go może właśnie życie w zgodzie z naturą i samym sobą. Wiele osób odczuwa lęk przed katastrofą klimatyczną, ma poczucie, że marnuje wodę i żywność lub wydaje za dużo pieniędzy na ubrania. Życie w duchu less waste pozwala na bardziej świadome decyzje zakupowe, zmniejsza konsumpcjonizm, sprawia, że nie ulegamy presji i reklamom. Wiele osób odczuwa ulgę i ma większą świadomość swoich potrzeb, niektórzy rezygnują nawet z mediów społecznościowych, gdyż tam wręcz atakują ich wyimaginowane obrazy życia idealnego, które przecież nie istnieje.

 

- Dzięki temu, że jesteśmy świadomi swoich potrzeb, kupujemy mniej. Tak naprawdę trzeba budować poczucie własnej wartości i dbać o swój rozwój wewnętrzny. Kiedy mniej czasu spędzamy w internecie, w social mediach, a więcej bliżej natury, nie ulegamy presji społeczeństwa i nie dążymy do wyimaginowanych ideałów prezentowanych przez producentów lub gwiazdy – zapewnia Marta Bogucka, psycholog. – Warto inwestować w rozwój wewnętrzny, szkoląc się, czytając książki, dbając o swojego ducha. Wtedy nie myślimy tak dużo o wyglądzie zewnętrznym, a będąc świadomymi swojej wartości, zmniejszamy potrzebę kupowania rzeczy zbędnych. 

Kilka zasad less waste, które możesz wprowadzić już dziś:

1. Unikaj plastikowych reklamówek w sklepach – miej własne torby wielorazowego użytku. Możesz także zaopatrzyć się w odpowiednie torebki wielorazowe do warzyw lub owoców.

2. Zbieraj korki – ten rodzaj plastiku można przetworzyć najlepiej.

3. Rób listę zakupów spożywczych i planuj swoje odżywianie z wyprzedzeniem. W ten sposób zaoszczędzisz pieniądze, a także zaczniesz zdrowiej się odżywiać.

4. Zakręcaj wodę podczas mycia zębów czy rąk.

5. Segreguj odpady – pamiętaj, aby odpady znajdowały się zawsze we właściwym koszu na śmieci.

6. Oddawaj rzeczy, które nie są Ci potrzebne, a nie wyrzucaj. Podobnie z zakupami – staraj się kupować od innych, a nie od razu w sklepie.

---

Artykuł pochodzi z numeru 4/2023 magazynu „Integracja”.

Sprawdź, jakie tematy poruszaliśmy w poprzednich numerach.

Zobacz, jak możesz otrzymać magazyn Integracja.